بسیاری از پدران و مادران پیشاپیش رویای پیشرفت کودک خردسال خود را در سر میپرورانند اما بیشتر کودکان فقط از نظر والدین خود نابغه هستند. با وجود این برخی کودکان واقعا بااستعداد هستند؛ آیا کودک شما نیز جزء این گروه است؟ دستورالعملهای محدودی هستند که نبوغ و استعداد کودکان را نشان میدهند که در ادامه به 10 مورد از آنها اشاره میشود:
دامنه لغات پیشرفته:
اینکه کودک زود به حرف بیاید به تنهایی نمیتواند نشانه نبوغ و استعداد او باشد، اما اگر او از لغات و جملات پیشرفته استفاده کند، احتمالا به همان باهوشی است که فکرش را میکنید. یک کودک 2 ساله معمولی میتواند جملهای مانند «یک سگ آنجاست» را به زبان بیاورد اما یک کودک نابغه این جمله را میگوید: «یک سگ قهوهای در حیاط پشتی است و دارد گلها را بو میکند.»
درک مفاهیم پیچیده:
کودکان بسیار باهوش میتوانند مفاهیم پیچیده را درک کنند، از روابط گوناگون سر در بیاورند و انتزاعی فکر کنند. آنها مشکلات را عمیقا میفهمند و به راهحلها میاندیشند.
توجه به جزئیات:
یک کودک نابغه اشتیاق فراوانی نسبت به جزئیات نشان میدهد. کودکان بزرگتر ممکن است بخواهند درباره جزئیات و چگونگی عملکرد یک وسیله اطلاعاتی داشته باشند اما یک کودک خردسال نابغه میتواند یک اسباب بازی را دقیقا سر جای خودش قرار دهد و اگر چیزی در جای اصلی خودش قرار نگرفته باشد، متوجه میشود.
طیف وسیع علاقهمندیها:
کودکان با استعداد به موضوعات گوناگونی علاقه نشان میدهند. یک ماه ممکن است از دایناسورها خوششان بیاید و ماه بعد به سراغ مباحث فضایی و... بروند.
حفظ اطلاعات:
اصطلاح «این گوش در و آن گوش دروازه» در مورد بسیاری از کودکان صدق میکند و کودکانی که جزء این گروه نیستند، قادر به حفظ دامنه گستردهای از اطلاعات بوده و میتوانند بعدها نیز آنها را به خاطر بیاورند. از جمله نمونههای مشاهده شده در این زمینه میتوان به کودک 6 سالهای اشاره کرد که پس از یک گردش تفریحی در موزه فضایی توانست یک راکت فضایی را دقیقا به تصویر بکشد.
استعداد در زمینه هنر و موسیقی:
کودکانی که استعداد غیرعادی در زمینه هنر و موسیقی از خود نشان میدهند اغلب با استعداد و نابغه هستند. کودکان خردسالی که با رعایت پرسپکتیو (تناسب دور و نزدیک) نقاشی میکشند،کارشان عالی است یا درک بالایی از رشتههای گوناگون هنری دارند، در زمره کودکان با استعداد قرار میگیرند.
حافظه خوب و قوی:
بعضی از کودکان بااستعداد میتوانند وقایعی را از گذشته (دوران طفولیت) خود به یاد بیاورند. مثلا یک کودک 2 ساله نابغه ممکن است اتفاقی را که در ۱۸ ماهگی برای او روی داده به یاد بیاورد.
توانایی خواندن و نوشتن در سنین پایین:
اگر کودک شما به طور غریزی باهوش باشد، احتمالا خیلی زود بدون اینکه آموزش رسمی دیده باشد، توانایی خواندن و نوشتن را پیدا میکند.
تمرکز بالا و طولانی مدت:
کودکان را با بیدقتی و بیتوجهی میشناسند اما گروه نابغه میتوانند به مدت طولانی تمرکز خود را حفظ کنند.
اگر میخواهید کوچولویتان را بردارید و در تعطیلات به سفر ببرید، این نکات را بخوانید .
داشتن یک همسفر کوچک دردسرهای خودش را دارد.
اولین دردسر اینکه او خودش نمیتواند وسایلش را جمع کند و شما علاوه بر جمع کردن وسایل خودتان این کار را برای او هم باید انجام دهید و نکته بعدی اینکه نوزاد شما متوجه نخواهد شد شما در سفر هستید و انتظار دارد راحتی و آرامشی شبیه خانه داشته باشد و خب در این زمینه کاملا حق با نوزاد است. اگر تصمیم دارید همراه با نوزادتان به مسافرت بروید، رعایت نکات زیر میتواند به شما کمک کند کمتر دچار مشکل شوید و سفر راحتتری داشته باشید.
صندلی نوزاد را با خود همراه ببرید
حتی اگر تصمیم به سفر با هواپیما دارید، بهتر است صندلی مخصوص ماشین نوزاد را با خود ببرید، چون احتمالا در مقصدتان با ماشین هم مسافرت خواهید کرد و نگه داشتن نوزاد در ماشین کار سختی است. از صندلی ماشین نوزاد در خود هواپیما هم میتوانید استفاده کنید. هنگام صعود و فرود هواپیما کمربند صندلی هواپیما را روی صندلی نوزاد محکم کنید. برای نوزاد یک ســـاک مخصوص هواپیما داشته باشید تا از هر وسیله یکسری در دسترس داشته باشید که در صورت نیاز مجبور نشوید همه چمدانتان را داخل هواپیما یا قطار به دنبال پوشک یا شیرخشک باز کنید.
به موقع ساک را باز کنید
بستن ساک مخصوص نوزاد برایتان کار آشنایی است. حتما همه مهمانی و بیرون رفتنهای یک روزه هم این کار را کردهاید اما در سفرهای طولانی اولین کاری که میکنید باید این باشد که ساک وسایل نوزاد را باز کنید و وسایلش را به همان ترتیبی که در خانه نگه میدارید، در دسترس بگذارید. سعی کنید تا آنجا که میتوانید اتاق محل اقامتتان را شبیه خانه کنید تا در نگهداری از نوزاد دچار مشکل نشوید.
با خودتان اسباب بازی داشته باشید
جغجغه نوزاد، عروسک و کمی وسایل رنگی همراه داشته باشید تا نوزاد را در هتل سرگرم کنید. مسلما نوزاد شما با تلویزیون هتل و اینترنت رایگان نمیتواند سرگرم باشد. یک جای مخصوص بازی نوزاد یا کودک در اتاق درست کنید و آن را با یک ملحفه تمیز فرش کنید. نگذارید نوزاد با کف اتاق هتل تماس داشته باشد.
برای خواب برنامهریزی کنید
قرار نیست تمام سفر کنار نوزاد خواب باشید یا با بداخلاقیهای ناشی از بیخوابی او سرو کله بزنید. ممکن است نوزاد روی تخت هتل نتواند راحت به خواب برود. برای اینکه نوزاد را بخوابانید او را در کالسکه قرار دهید و کمی در راهروهای آرام هتل یا در اطراف محل اقامتتان بگردانید تا به خواب برود. میتوانید از آغوشیهای مخصوص نوزاد استفاده کنید و او را در آن قرار دهید و کمی راه بروید تا نوزاد به خواب برود. اگر برای نوزاد تشک مخصوص سفر تهیه کردهاید سعی کنید چند روز قبل از سفر نوزادتان را در تشک مخصوص در خانه بخوابانید تا در سفر به این تشک جدید عادت کرده باشد.
برای خودتان یک آشپرخانه درست کنید
حتی اگر در اتاق وسیله درست کردن غذا ندارید اما یکی از میزهای اتاق را تبدیل به محل نگهداری ظرفها بطریهای نوزاد و غذاهای او کنید.
کالسکه با خودتان داشته باشید
کالسکه با خودتان داشته باشید تا مجبور نشوید در سفر یک کالسکه دیگر بخرید. کالسکههای نوزاد را میتوان تا کرد و با خود به داخل هواپیما یا قطار برد. برای این کار حتما باید با مسئول پرواز هماهنگ کنید تا کارت پرواز مخصوص برایتان صادر شود
برنامهریزی داشته باشید
در سفر بخش زیادی از وقت شما به نوزادتان اختصاص دارد. به همین دلیل باید برای بقیه وقتهای باقی ماندهتان برنامهریزی دقیق داشته باشید. سعی کنید برای کارهایی مثل خوردن صبحانه یا حاضر شدن وقت کمتری تلف کنید و از قبل برای رفتن به جاهای دیدنی برنامهریزی کنید. زمان رفت و برگشتتان را حساب کنید تا برای غذا دادن به نوزاد یا خواباندن او، به موقع در هتل باشید.
اگر نوزادتان شیر خشک میخورد حواستان باشد که کمی بیشتر از مقدار لازم شیرخشک همراه داشته باشید تا در صورت هر اتفاقی به دنبال شیر خشک نباشید. شیرخشک را از قوطیاش داخل یک کیسه زیپدار مخصوص و تمیز خالی کنید تا بهتر بتوانید آن را در ساک بستهبندی کنید.
در صورتی که نوزادتان به داروی خاصی احتیاج دارد حتما قبل از سفر با پزشکتان مشورت کنید. برای بیماریهای احتمالی نوزاد از پزشک راهنمایی بگیرید.
قدیم ترها بعضی بچه های شیطان، یکی یکدانه های مدرسه یا محل را دست می انداختند و شعرها و متلک های زیادی برای آنها خوانده می شد؛ حتی لوس بودن، خنگ بودن و خودخواهی بچه های یکی یکدانه نقل قصه هایی مثل «علی مردان خان» بود.
این روزها اما بیشتر بچه ها یکی یکدانه هستند و به همین خاطر یکدانه بودن نه امتیاز محسوب می شود و نه از طرف کسی مورد تمسخر قرار می گیرد.
این روزها کمتر بچه ای است که لذت شیرین داشتن خواهر یا برادر را تجربه کند و این نسل در آینده هم مفاهیم شیرین و نسبت های دوست داشتنی مثل خاله، عمه، دایی و عموبودن را درک نخواهد کرد.
دلیل این موضوع هرچه که هست، بحث تربیت این بچه ها و آموزش تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی به آنها مهم می شود و این مساله دغدغه والدینی است که دلشان نمی خواهد یکی یکدانه شان خودخواه، لوس و تنها باشد. دکتر میترا حکیم شوشتری، روانپزشک کودک درباره مشکلات و ویژگی های این کودکان و راهکار حل معضلات تربیتی آنها می گوید.
تصور والدین از تک فرزندی
برخلاف تصور عمومی که تک فرزندی را عمل تاثیرگذار در کاهش کیفیت رشد و تربیت کودک می دانند، با به کارگیری شیوه های صحیح تربیتی، پیشگیری از آسیب های احتمالی و جبران کاستی های ناشی از حضور خواهر یا برادر در محیط خانواده به راحتی امکان پذیر است؛ سلامت روانی و سازگاری اجتماعی کودکان، حاصل تربیت صحیح و نوع نگرش والدین به فرزندپروری است؛ درصورتی که دیدگاه پدر و مادر بر این مبنا باشد که تک فرزندی با گوشه گیری کودک رابطه دارد و نداشتن خواهر یا برادر عاملی تاثیرگذار در محدودشدن روابط اجتماعی و ارتباط متقابل آنهاست، این دیدگاه غلط به کودکان منتقل شده و نتیجه آن گوشه گیری فرزندشان می شود که این موضوع تبعاتی مانند کاهش اعتماد به نفس، خودشیفتگی، خیال پردازی و محدود شدن دایره ارتباطات و تعاملات اجتماعی را به دنبال دارد.
ویژگی های تک فرزندها
*نمی توانند ناامیدی ها و فشارهای روحی را تحمل کنند.
*پیشرفت چشمگیر تک فرزندان در زمینه تحصیلی، وسیع بودن دایره واژگان، داشتن قدرت تکلم زودهنگام و عملکرد اجتماعی بالا از ویژگی های مثبت این کودکان است.
*چنانچه توهینی به آنها شود، بی آنکه قصد و غرضی در کار باشد این توهین را رفتاری عمدی و به پشتوانه نیتی خاص تفسیر می کنند.
*اگر از مساله ای رنجیده خاطر شوند این حالت را تا مدت های مدید در درون خود زنده نگه می دارند.
*آنها فقط به برقراری روابطی علاقه مندند که دربرگیرنده منافع آنان باشد و احساساتشان را نیز جریحه دار نکند.
*آنها ممکن است ناراحتی های خود را برای دیگران بیان نکنند و فردی درونگرا شوند.
*ممکن است نتوانند دعواهای خود را با دیگران به گونه ای مدیریت کنند که در نهایت هر دو طرف راضی شوند.
تکلیف تعاملات اجتماعی چه می شود؟
*یکی از دغدغه ها و نگرانی های اصلی والدین در خانواده های تک فرزند، ایجاد مشکل در تعاملت اجتماعی و کسب مهارت های ارتباطی است.
*از آنجا که تنها راه کسب مهارت های ارتباطی کودکان تک فرزند، از طریق ارتباط کودک با افراد بالغ مانند والیدن یا پدربزرگ ها و مادربزرگ ها صورت می گیرد، برقراری تعاملات اجتماعی از طریق گروه های همسال ضروری است.
*قرارگرفتن کودکان تک فرزند در گروه های همسال و محیط های اجتماعی به منظور پیشگیری از ایجاد آسیب ها و اختلالات رفتاری نقش مهمی در شکل گیری تعاملات اجتماعی آنها دارد. مهدکودک بهترین و مناسب ترین راهکار برای کسب مهارت های لازم ارتباطی است.
*بودن با همسالان باعث افزایش قدرت درک و حل مساله در مقابل مشکلات اجتماعی و دفاع از منافع شخصی می شود.
*کودکان تنک فرزندی که ساعاتی از روز را با گروه های همسال و تحت نظر مربیان آمزوشی سپری می کنند، پس از رفتن به مدرسه کمتر آسیب پذیر و شکننده هستند، تحمل رویارویی با مشکلات را دارند و پذیرای تغییرات روحی و روانی در دوره بحرانی بلوغ خواهند بود.
مشکلات تربیتی تک فرزندها
کودکی که تک فرزند خانواده است کمتر در معرض مشکلات قرار می گیرد و شکست، ناکامی، رانده شدن و شرایطی را که لازمه بلوغ روحی و روانی است، تجربه نمی کند. اگر والدین، مراقبت افراطی از تک فرزند خود به عمل آورند و او را به فردی ضعیف و کم تحمل تبدیل کنند، فرزندشان از دیگران نیز انتظار خواهد داشت با او چنین رفتاری داشته باشند. این موضوع ناتوانی او را زیاد می کند.
*اگر والدین اجازه ندهند فرزندشان با احساسات ناراحت کننده رو به رو شوند یا امکان آشکارکردن این نوع احساسات را برای او فراهم نکنند، تحمل وی را برابر این نوع احساسات ضعیف خواهند کرد.
*تمایل والدین به حمایت از تنها فرزندشان، مانع از آن می شود که فرزندشان عواقب اشتباهات خود را ببیند و مسوولیت کار خود را بپذیرد. آنها هیچ گاه از فرزندشان انتقاد یا با او مخالفت نمی کنند و همواره تسلیم خواسته هایش هستند.
بعد از تولد نوزاد، بندناف به تدریج کوچک شده و میافتد. البته این افتادن بدون درد است و به طور طبیعی 2 هفته بعد از تولد شاهد آن خواهیم بود ولی به علت حساس بودن، به توجه بیشتری نیاز دارد. مراقبت خوب و اصولی از این قسمت بسیار مهم است. راهنماییهای ما را در مورد چگونگی انجام مراقبت صحیح از بندناف نوزاد با دقت بخوانید:
اگر بند ناف با ادرار یا چیز دیگری آلوده شد، از آب سرد جوشیده شده استفاده کنید. چند تکه پنبه را در آب خیس کنید و تمام قسمت اطراف ناف را پاک کنید. هرگز از پنبه خشک استفاده نکنید، چون ممکن است الیافی از آن روی این منطقه باقی بماند و باعث ایجاد حساسیت یا در برخی موارد حتی باعث ایجاد عفونت شود
چرا این قسمت مستعد ابتلا به عفونت است؟
هنگام تولد، نوزادان با سطح بالایی از پادتنها در بدنشان به دنیا میآیند. مثل پروتئینهایی به نام گلبولهای ایمنی که برای حفظ نوزاد از عفونتهای باکتریایی و ویروسی مهم هستند. با افت سطح این پروتئینها نوزاد مستعد ابتلا به عفونت میشود.
از 3 ماهگی بدن نوزاد شروع به گسترش این پادتنها میکند. البته این کار با سرعتی کندتر از بدن یک بزرگسال انجام میگیرد. بنابراین نوزادان بسیار آسیبپذیر هستند و به همین دلیل مراقبت از بندناف و پیشگیری از بروز عفونت بسیار حائز اهمیت است.
نشانههای بندناف سالم
یک بندناف سالم به طور معمول بدون بو و تمیز است. بندناف حدود 3 روز مرطوب باقی میماند و سپس شروع به سیاه و خشک شدن میکند.
چگونه از بندناف مراقبت کنیم
۱- از نگهداشتن نوزاد در محیط مرطوب و گرم خودداری کنید، زیرا بندناف باید خشک شود و بیفتد ولی محیط گرم و مرطوب این کار را به تاخیر میاندازد.
۲- بندناف را در معرض هوا قرا ر دهید تا به طور طبیعی خشک شود.
۳- بندناف را بالای پوشک نوزاد قراردهید.
۴- از پاکسازی بیش از حد بندناف خودداری کنید.
۵- اطمینان حاصل کنید بندناف به پوست نوزاد مالیده نمیشود. در این مدت از لباسهای آزاد و سرهمی استفاده کنید تا بند ناف بیفتد.
چه موقع بند ناف میافتد؟
این زمان، زمان جدایی نامیده میشود و معمولا بین روز ششم تا دوازدهم بعد از تولد اتفاق میافتد. اگر در طول این مدت مقدار کمی خون مشاهده کردید، نگران نشوید. این خون، عادی و طبیعی است.
نشانههای عفونی شدن بندناف:
۱- قرمزی در قاعده بندناف
۲- وقتی بویی از بندناف استشمام شود.
۳- وقتی چرکی از بند ناف یا قاعده آن ترشح شود.
۴- خونریزی بندناف قبل از افتادن آن (هر چند یک خونریزی جزیی اغلب در زمان افتادن رخ میدهد.)
اگر متوجه هر کدام از این علامتها همراه با تب و ناخوشی نوزاد شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.
نکته دیگر اینکه:
اساس مراقبت از بندناف برای دختران و پسران یکسان است ولی در مورد پسران باید اطمینان حاصل کرد که سر آلت درون پوشک قرار بگیرد تا از ریختن ادرار روی بندناف جلوگیری شود.
از مصرف گوشت نیمه پخته اجتناب کنید
ممکن است شما فیله خود را بهصورت آبدار دوست داشته باشید اما بارداری زمانی است که باید تمام استیکها و برگرها را بهصورت کاملا پخته سفارش دهید. گوشت خام یا نیمه پخته میتواند میکروب خطرناک توکسوپلاسما و باکتریهای فراوانی در خود جای دهد. زمانی که خارج از خانه غذا میخورید، مطمئن شوید که گوشت شما کاملا حرارت دیده و پخته است. هنگام آشپزی در خانه، درجه حرارت باید برای هر برش گوشت 65 درجه سانتیگراد، برای گوشتهای کوبیده مانند همبرگر 75 درجه و برای سینه مرغ 85 درجه سانتیگراد باشد.
مراقب آبمیوههای تازه باشید
آبمیوههای تازه گرفته شده در رستورانها و آبمیوههایی که در دکههای آبمیوه فروشی سرو میشود ممکن است برای محافظت دربرابر باکتریهای مضر پاستوریزه نباشند. این آبمیوهها احتمالا حاوی سالمونلا (باکتریهایی که موجب مسمومیت میشوند) و ای.کولی (که موجب اسهال میشود) هستند. همچنین برخی از سوپرمارکتها آبمیوههای نارس و پاستوریزه نشده را بهصورت یخ زده میفروشند. برای همین روی هر آبمیوهای که میخرید بهدنبال برچسب هشدار و راهنمای مورد نیاز باشید. خانمهای باردار باید آبمیوههای پاستوریزه را انتخاب کنند. آبمیوههای پاکتی و شیشهای نیز مطمئن هستند.
خداحافظی کنید
برای طرفداران سوشی متاسفم زیرا باید برای خوردن آن 9 ماه صبر کنند. اگرچه غذاهای دریایی سرشار از پروتئین هستند اما غذاهای دریایی خام میتوانند منبع باکتریها و انگلهای مضر باشند. وزارت بهداشت به خانمهای باردار توصیه میکند تنها از ماهیها و غذاهای دریایی کاملا پخته استفاده کنند.
بعضی ماهیها جیوه دارند
شمشیرماهی، ماهی آبهای عمیق، ماهی اسقومری و کوسه حاوی سطح بالایی از متیل جیوه هستند. این فلز میتواند برای رشد جنین مضر باشد. خانمهای باردار باید ماهیهایی را انتخاب کنند که جیوه کمتری دارند مانند گربه ماهی، ماهی سالمون و ماهی تن کنسروی. اگر ماهی تن سفید را ترجیح میدهید، خوردن آن را به مقدار بسیار کمی در هفته محدود کنید. پیش از استفاده از روغن ماهی یا دیگر مکملها با دکتر خود مشورت کنید.
بی خیال این خوردنیهای خوشمزه شوید
بعضی از خانمها عاشق خوراک پاته هستند. این خوراک حاوی گوشت فاسد شدنی است بنابراین ممکن است لانه باکتری لیستریا شود. برای آنکه دچار مشکل نشوید یخچال خود را در دمای 40 درجه فارنهایت یا پایینتر از آن نگاه دارید. این کار سبب کند شدن رشد این باکتریها میشود اما کاملا جلوی رشد آنها را نمیگیرد.
از آنجا که خانمهای باردار بهخصوص در برابر این باکتری آسیبپذیر هستند، بهترین کار این است که از خوردن اینگونه غذاها بهخصوص اگر کامل پخته نشوند یا در یخچال باشند خودداری کنند. گوشتهای مخلوط کنسروی اگرچه کاملا جزو غذاهای سالم نیستند اما مصرف آنها در دوران بارداری مشکلزا نیست.
بیسکویت یا کلوچه هم میتواند خطرناک باشد
وقتی کلوچه میپزید، ممکن است تمایل داشته باشید تکهای از خمیر را به دهان بگذارید اما اگر خمیر، حاوی تخم مرغ خام باشد حتی چشیدن نیز میتواند خطرناک باشد. مرکز کنترل بیماریهای ایالاتمتحدهآمریکا تخمین زده است تخممرغها یک در 20 هزار به باکتری سالمونلا آلوده هستند. برای اطمینان از تست کردن خمیر نپخته کلوچه یا هرچه که حاوی تخم مرغ خام باشد خودداری کنید. خبر خوب این است که خمیرهای آماده که در مغازهها به فروش میروند مطمئن هستند البته به شرطی که پاستوریزه باشند.
بشویید، آن هم با دقت
بارداری دورانی است که در خوردن میوهها و سبزیهای تازه باید سخاوت داشته باشید. فقط مطمئن شوید که آنها را زیر آب یا درصورت لزوم با مواد ضدعفونی کاملا شستهاید. انگلی به نام توکسوپلاسما میتواند در میوهها و سبزیهای نشسته زندگی کند. این انگل سبب بیماری بهنام توکسوپلاسماسموزیس میشود که برای جنین بسیار خطرناک است. از صابون برای شستن آنها استفاده نکنید، در عوض سطح میوه و سبزیها را با یک برس سبزی بسایید. نقاط کبود و ضربه خورده را ببرید زیرا ممکن است لانه باکتری باشد.
دودی نشوید
در طول دوران بارداری، بهترین کار اینست که هنگام لذت بردن از نان شیرینی حلقوی یا دونات صبحتان، از ماهی دودی اجتناب کنید. مانند گوشتهای آماده، غذاهای دریایی دودی یخچالی درمعرض باکتری لیستریا هستند البته استفاده از غذاهای دریایی دودی در غذاهای پختنی مطمئن باشد.
غیرپاستوریزه هرگز
آیا تا به حال در خواب دیدهاید که از مزرعهای دیدن کردهاید و شیر تازه گاو را میچشید؟ اگر شما باردارید، بهتر است این گردش را به تعویق بیندازید. شیر جمعآوری شده بهصورت تازه به اندازه شیر پاستوریزه در برابر باکتری لیستریا مقاومت ندارد.
تنها شیر، پنیر یا محصولات لبنی از مزرعه بخرید که روی برچسب آن نوشته شده است پاستوریزه.
محدود کنید
اکنون شواهد نشان میدهند، مصرف مقدار متوسط کافئین در دوران بارداری ضرر ندارد اما هنوز بر سر این مسئله شک وجود دارد که آیا مقدار بیشتر کافئین میتواند امکان سقط جنین را افزایش دهد. به خانمهایی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند توصیه میشود مقدار مصرف کافئین را به 200میلیگرم در روز محدود کنند یعنی مقدار بسیار کمی در یک فنجان اما بهخاطر داشته باشید کافئین همچنین در سودا، چای، شکلات و دیگر نوشیدنیهای انرژیزا یافت میشود.
مواظب باشید
اگر پس از رستوران مستقیما به خانه نمیروید از آوردن غذاهای اضافی به خانه خودداری کنید. فضای داخل ماشین به سرعت گرم میشود. اگر غذاهای باقیمانده را با خود به خانه میآورید باید ظرف 2 ساعت پس از سرو شدن آن را در یخچال قرار دهید.
تغذیه یکی از موضوعات بسیار مهمی است که یک مادر باید از آن آگاهی کامل داشته باشد، زیرا تغذیه مادر، بر روی تغذیه فرزند او چه در دوران جنینی و چه زمانی که فرزند وی به دنیا میآید تأثیر مهمی دارد.
اغلب مادران از کم بودن شیر خود گله دارند و این امر یک مسأله جدی است، زیرا نوزاد تازه به دنیا آمده در چند ماهه اول زندگی به جز شیر مادر، از چیز دیگری نمیتواند تغذیه شود.
ترشح شیر مادر با آنچه که شما در طول روز میخورید و مینوشید ارتباط مؤثر دارد.
نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز و در دوران شیردهی لازم است، اما برخی از مواد غذایی از عوامل مؤثر در تولید و ازدیاد شیر مادر هستند. غذاهای لاکتوژندار میتوانند در زیاد شدن شیر مادر مؤثر باشند.
رساندن کالری کافی به بدن و همچنین تأمین مواد مغذی و مورد نیاز بدن میتواند در تولید شیر مؤثر باشد، اما مواد غذایی وجود دارند که حاوی ترکیباتی هستند که میتوانند به فرآیند ترشح شیر کمک کرده و سبب ازدیاد شیر مادر شوند.
از طرفی تأمین مواد معدنی مورد نیاز بدن و داشتن رژیم غذایی متعادل که دربرگیرنده تمامی مواد مغذی اعم از چربیها میباشد میتواند به عملکرد بهتر سلولهای عصبی و تولید و ترشح شیر کمک کند.
در اینجا بهترین مواد غذایی مناسب و مواد گیاهی که سبب تحریک تولید شیر مادر میشوند را ذکر میکنیم:
ماءالشعیر
ماءالشعیر در تولید و افزایش شیر مادر مؤثر است.
رازیـانـه
رازیانه یکی از شناختهشدهترین گیاهان در تولید و افزایش شیر مادران میباشد. رازیانه حاوی ترکیباتی میباشد که میتوانند سبب تغییرات هورمونی شوند بنابراین این ترکیبات دارویی میتوانند با تحریک تولید استروژن و پرولاکتین که در تولید شیر مؤثر هستند، سبب افزایش ترشح شیر مادر شوند. رازیانه را میتوان به صورت خام و یا پخته شده مصرف کرد. همچنین میتوان آن را بخارپز کرده و یا در کره تفت داد و مصرف نمود.
زردآلـو
کارشناسان توصیه میکنند مادران شیرده برای افزایش شیر خود، زردآلو را در رژیم غذایی روزانه خود وارد کنند؛ زردآلو حاوی ویتامین C و سایر ویتامینها به مقدار زیاد میباشد و از طرفی برای نوزاد نیز مفید است.
جـو دو سر
جو دو سر یکی از مغذیترین مواد غذایی میباشد که حاوی پروتئین، ویتامینها، مواد معدنی و سایر ترکیباتی است که سبب تغذیه سلولهای عصبی، و همچنین کمک به سوخت و ساز چربیها در بدن شده و روحیه افراد را نیز بالا میبرد. بنابراین مصرف جو یکی از راههای افزایش شیر مادر میباشد. کارشناسان معتقدند جو به سبب داشتن آهن به تولید شیر مادر کمک میکند و همچنین حاوی ترکیبات گالاکتوژن (شیرآور) میباشد. جو دو سر مانند سایر موادی که حاوی این ماده هستند در رفع افسردگی مؤثر است و از طرفی تعریق بدن را افزایش میدهد و ضداسپاسم نیز میباشد.
جـوانههـا
انواع جوانهها به ویژه جوانه جو در ازدیاد شیر مادر مؤثر بوده و علاوه بر این، سبب افزایش میزان چربی شیر مادر شده و در نتیجه شیر مادر چربتر و مغذیتر بوده و نوزاد احساس سیری بیشتری میکند.
ســیـر
سیر نیز از جمله موادی است که حاوی ترکیبات شیرافزا میباشد.
چربیها و روغنها
چربیهای سالم، نقش مهمی در سوخت و ساز سلولهای بدن و سلولهای عصبی دارند. نوع چربی که مادر مصرف میکند در ترکیبات چربی شیر او تأثیر میگذارد، از اینرو مادران شیرده باید سعی کنند از چربیهای سالم مانند چربیهای غیراشباع و اسیدهای چرب امگا-3 استفاده نمایند و از مصرف چربیهای ناسالم مانند چربیهای اشباع و اسیدهای چرب ترانس و روغنهای جامد خودداری کنند.
دانههای کنجد
دانههای کنجد سیاه و درشت در افزایش تولید شیر مؤثر میباشند و دانههای ریز و کمرنگ کنجد نیز علاوه بر شیرافزا بودن، هضم راحتتری در دستگاه گوارش دارند.
زنـجفیل
زنجفیل برای راحت سرازیر شدن شیر مادر و روان شدن آن مؤثر است.
غلات و حبوبات
غلات و حبوبات نیز حاوی مواد شیرافزا میباشند. از معروفترین آنها که پر مصرف نیز هست میتوان برنج جو و ارزن را نام برد.
از حبوبات نیز میتوان عدس و نخود را نام برد.
مخـمر
این ماده علاوه بر کمک به تولید و افزایش شیر مادر، حاوی ترکیبات با ارزش مانند ویتامینهای B و پروتئین بوده که این ترکیبات وارد شیر مادر شده و آن را مغذی میکنند. مخمر آبجو همچنین حاوی پروتئین بوده و از میزان بالای فیتواستروژن برخوردار میباشد.
نوشیـدنیها
برخی از نوشیدنیها مانند آب، برخی از دم کردهها و چایها که حاوی لاکتوژن میباشند به تولید شیر مادر کمک میکنند.
سبزیجات برگ پهن و سبز
سبزیجات برگ پهن مانند اسفناج، کلم، کاهو و ... از جمله مواد غذایی هستند که کارشناسان توصیه میکنند آنها را استفاده کنید زیرا مصرف آنها سبب ازدیاد شیر مادر میشود و منبع خوبی از انواع مواد معدنی، ویتامینها، آنزیمها و فیتواستروژنها میباشند که عمل شیرآوری را تقویت میکنند.
هویج و چغندر
این سبزیجات سرشار از بتاکاروتن میباشند و از طرفی در تولید شیر، این ماده به مقدار فراوان مورد نیاز میباشد. این سبزیجات همچنین حاوی روغنهای فرار و فیتواستروژن بوده که در تولید شیر مادر موثرند.
انواع مغزها
از جمله مغزهایی که به تولید شیر مادر کمک میکنند، مغز بادام میباشد، البته مصرف انواع مغزها به صورت خام بهتر است و از تفت دادن و مصرف مغزهای شور بهتر است اجتناب شود.
زردچوبه
زردچوبه حاوی ترکیبات شیرآور و شیرافزا بوده و از طرفی میتواند در پیشگیری از التهابات مؤثر باشد.
1. «اگر شکمت تیز شده، حتما پسردار می شی» یا «حالا که شکمت پهن شده و بچه ات تو پهلو هاته، دختر می زایی».
شاید یکی از مسخره ترین و البته محبوب ترین باورهای غلط بارداری همین اصول تعیین جنسیتی باشد که بدون کوچک ترین مدرک مستند علمی نسل به نسل در خانواده ها می گردد.
شاید زمانی که سونوگرافی و آمنیوسنتز اختراع نشده بودند، حدس درست اطرافیان درباره جنسیت جنین کار خارق العاده ای بوده و هرکس باردار می شد، ابتدا سری به پیشگوی جنسیت می زد اما امروزه اثبات شده که تمام تغییرات ظاهری و داخلی بدن مادر در دوران بارداری دلایل علمی دارد و هیچ ارتباطی هم به جنسیت فرزندش ندارد. یادتان باشد که شکل شکم مادر به ماهیت منحصر به فرد او بستگی دارد.
2.«صورتت گرده! دختر داری» یا «پهلوهایت بزرگ شده! پسر داری».
اضافه وزن خانم باردار به دلیل وزن جنین، مایع آمنیوتیک و چربی هایی است که در بدنش ذخیره می شود. اگر چربی های خانمی در این دوران پشت ران هایش جمع شده، حتما اگر باردار هم نبود و چاق می شد، اضافه وزنش در آن ناحیه بیشتر بود و این قضیه ربطی به جنس بچه ندارد.
3.«اگر دست هات رو ببری بالای سرت، بند ناف دور سر بچه ات می پیچه.»
حرکات اندام های بالایی کوچک ترین تاثیری بر اندام های میانی و تحتانی ندارند. متخصصان زنان و زایمان به مادران باردار توصیه می کنند که در دوران بارداری به کلاس های آمادگی بارداری بروند و تمرین های ورزشی مخصوص این دوران را انجام دهند. ورزش مناسب برای مادر باردار بسیار مفید است و اگر قرار بود با بالا بردن دست، بند ناف دور گردن بچه بپیچد، الان جمعیت کره زمین اینقدر زیاد نبود. البته احتمال پیچیدن بند ناف دور گردن جنین وجود دارد اما همگی به وضعیت رحم مادر مربوط می شوند نه دست های مادر.
4.«اگر به آدم زشت نگاه کنی، بچه ات شبیه اش می شه!»
اول اینکه صورت زیبای ظاهر شرط نیست! دوم، زشتی یا زیبایی، نسبی و سلیقه ای است و سوم، تمام ویژگی های جسمی هر فردی به ژن هایی که مادر و پدرش به او بخشیده اند، بستگی دارد و بنا به قوانین علم پیچیده ژنتیک، هر بچه ای مخلوطی از ژن های خانواده مادر و پدرش را بروز می دهد.
5.«اگر به ماه گرفتگی نگاه کنی، بچه ات لب شکری می شه.»
لب شکری ها مرا یاد یک چیز می اندازند، اصغر مهربان داستان زیبای بادبادک باز اما گذشتگان و بعضی از امروزی ها چنین نظری ندارند . آنها معتقدند که خسوف، نیشی است که رخ ماه را زده است و اگر زن باردار به آن نگاه کند، همین بلا سر فرزندش می آید و به همین دلیل مادر باید همیشه یک سنجاق تیز به لباسش وصل کند تا این بلا دفع شود اما این داستان عجیب هیچ توجیه علمی ای ندارد و لب شکری شدن به دنبال عوامل پیچیده ژنتیکی و محیطی در افراد بروز می کند نه پدیده های نجومی آمیخته با گزیدگی.
6.«مبادا در دوران بارداری وارد وان شوی! آب کثیف جنین را مریض می کند.»
آبی ولرم با دمای ملایم برای مادر باردار بسیار آرامش بخش است به خصوص در ماه های پایانی بارداری. بابت کثیف بودن آب وان و رسیدن آن به جنین هم نگران نباشید زیرا جنین در پوششی مخاطی در کیسه آمنیوتیکی قرار گرفته و آب وان به او نمی رسد.
7.«اگه سر دلت می سوزه بچه ات پرمو می شه.»
تعداد فولیکول های موی هر فرد به ویژگی های ژنتیکی او بستگی دارد که از شما و همسرتان به ارث برده است. سوزش سر دل در دوران بارداری، ناشی از عواملی چون حساسیت بیشتر بافت های دستگاه گوارش به هورمون های دوران بارداری و فشار رحم به معده است.
8.«اگه زیاد میوه نخوری، بچه ات موقع دنیا اومدن کثیف می شه.»
خوردن میوه از عادت های تغذیه ای بسیار خوب و سالم است به خصوص، در دوران بارداری زیرا این گروه خوراکی ها مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی و فیبر را به بدنتان می رسانند اما هیچ ربطی به وجود داشتن یا نداشتن چربی و خونابه روی بدن نوزاد ندارد. متاسفانه همه انتظار دارند وقتی فرزندشان از رحم شان خارج می شود، مثل آن بچه های سفید و تپل تبلیغات تلویزیون باشد اما همه نوزادان در بدو تولد با لایه ای از چربی محافظ به نام ورنیکس پوشیده شده اند.
9.«اگه شیر و پنیر زیاد بخوری، سر بچه ات جوش سفید می زنه.»
کلاه گهواره ای، جوش های سفیدی که روی سر بسیاری از نوزادان وجود دارد، ناشی از مقدار زیاد چربی در جمجمه نوزاد است؛ این جوش ها معمول و بی خطر هستند و ایجاد آنها ربطی به میزان لبنیاتی که مادر مصرف کرده ندارد. یادتان باشد لبنیات از مهم ترین و ضروری ترین مواد غذایی دوران بارداری است و کلسیم این گروه برای رشد جنین حیاتی است.
بیشتر خانمها تصور میکنند با بستن شکم بعد از زایمان، شلی عضلات کاهش یافته و شکم آنها صافتر میشود اما این تصور غلط است. در یک کلام بگویم بستن شکم هیچ تاثیری بر کوچک شدن آن ندارد و تنها راه برگشتن به ظاهر طبیعی ورزش کردن است.
دردهای ناشی از انقباضات رحمی
بعد از زایمان، رحم در فواصل زمانی معینی منقبض شده و به دنبال این انقباضها شکم مادر درد میگیرد (دردهای کرامپی). بهدنبال شیردهی، از مغز هورمونی به نام «اکسی توسین» ترشح میشود؛ اکسی توسین با اثرگذاری بر رحم، انقباضات آن را شدت داده و درد مادر بیشتر میشود.
این دردها غالبا به درمان احتیاج ندارند اما گاهی چنان شدت مییابند که مادر مجبور به مصرف مسکن میشود.
کمر درد
طی دوران بارداری، قوس کمر بعضی خانمها بیشتر میشود و به همین دلیل کمر درد میگیرند. بعد از زایمان که مهرههای کمر به حالت طبیعی بر میگردند این دردها کمتر شده اما درصورت تداوم، مشاوره پزشکی، فیزیوتراپی و مصرف دارو لازم است.
ترشحات واژینال
در چند روز اول بعد از زایمان، مادر ترشحات قرمز رنگی دارد که بهتدریج کمرنگتر میشوند و طی حدود 10 روز تقریبا سفید رنگ میشوند. این حالت ممکن است تا 4 هفته بعد از زایمان ادامه داشته باشد اما گاهی این ترشحات طولانی مدت و همراه با خونریزیهای نامنظمی هستند، به علاوه رحم بزرگ میماند؛ این علایم ممکن است ناشی ازعفونت رحم یا باقی ماندن تکهای از جفت در آن باشند که به هر حال معاینه توسط پزشک متخصص زنان لازم است.
عفونت ادرای بعد از زایمان
بعد از زایمان معمولا مثانه متسعتر و تخلیه آن ناقصتر انجام میشود؛ یعنی بعد از هر بار دستشویی رفتن، مقداری ادرار در مثانه باقی میماند؛ این روند زمینه را برای ابتلا به عفونت ادراری مساعد میکند. اگر مادری تا 4 ساعت بعد از زایمان قادر به ادرار کردن نباشد باید به سرعت با روش سونداژ، مشکلش برطرف شود.
بی اختیاری استرسی ادرار
طی زایمان، ممکن است قسمت خروجی واژن بهطور خودبهخودی، در اثر کشش عضلانی زیاد یا توسط پزشک، بیش از حد متسع و در نتیجه شل شود؛ به این ترتیب سالها بعد، مادر دچار بیاختیاری استرسی ادرار میشود و بهدنبال خنده، سرفه یا عطسه ریزش ادرار خواهد داشت. البته مادران نباید نگران شوند این حالت بیشتر در خانمهایی که تعداد زایمانهای زیادی داشتهاند یا نوزادشان درشت بوده ایجاد خواهد شد و تنها درمان آن روش جراحی است.
شلی عضلات دیواره شکم
بهدنبال پارگی رشتههای عضلانی دیواره شکم در دوران بارداری، دیواره شکم نرم و سست میشود؛ با گذشت چند هفته از زایمان، ساختار عضلانی شکم به حالت اولیه برمیگردد اما ورزش، سبب تسریع این روند خواهد شد.
باور غلط: بیشتر خانمها تصور میکنند با بستن شکم بعد از زایمان، شلی عضلات کاهش یافته و شکم آنها صافتر میشود اما این تصور غلط است. در یک کلام بگویم بستن شکم هیچ تاثیری بر کوچک شدن آن ندارد و تنها راه برگشتن به ظاهر طبیعی ورزش کردن است.
کاهش وزن بعد از زایمان
معمولا بلافاصله بعد از تولد نوزاد و تخلیه رحم حدود 5-6 کیلوگرم و طی چند روز بعد از زایمان حدود 2-3 کیلوگرم از وزن مادر کاسته میشود. بیشتر خانمها 6 ماه پس از زایمانشان به وزن طبیعی خود میرسند اما ممکن است نسبت به قبل از بارداریشان حدود 5/1 کیلوگرم اضافه وزن داشته باشند.
شیر دهی
ترشحات شیری خشک شده روی سینه ممکن است سبب تحریک این ناحیه شود. بهتر است مادر قبل و بعد از شیردهی این ناحیه را با آب و صابون ملایم تمیز کند.
باور غلط: برخی مادران تصور میکنند باید بعد از هر بار شیردادن نوزاد، چند قطره شیر روی سینهشان بماند و خشک شود تا از ایجاد ترک و آلودگی جلوگیری کند؛ هیچکدام از منابع علمی و پزشکی این روش را تائید نمیکند و باید حتما بهداشت این ناحیه رعایت شود.
مصرف دارو در دوران شیردهی
مادران شیرده باید قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنند زیرا برخی داروها با ورود به بدن مادر به شیر او ترشح میشوند و ممکن است بهطور ناخواسته به طفل انتقال یابند.
تب سینه
طی 24 ساعت اول پس از ترشح شیر، ممکن است سینهها متسع و سفت شوند. گاهی این حالت ممکن است همراه با تب باشد، برای درمان این حالت از لباس زیرهای فشاری، کیسه یخ یا داروهای ضددرد تجویزی پزشک استفاده کنید. گاهی ممکن است 3-4 هفته پس از زایمان یکی از سینهها دچار درد، سفتی و قرمزی شود؛ این حالت که به ماستیت یا عفونت سینه مشهور است با تجویز آنتیبیوتیک درمان میشود.
مراقبت های زنانه
بعد از زایمان طبیعی، باید رعایت بهداشت شخصی به مادر آموزش داده شود مثلا تمیز کردن از سمت جلو به عقب. در ضمن باید یادآور شوم که تورمهای این ناحیه با کیسه یخ قابل بهبودند؛ استفاده از حمام آب گرم و مسکن هم میتواند درد موضعی این ناحیه را در 24 ساعت اول کاهش دهد.
یبوست
بهدنبال زایمان ممکن است عملکرد رودهها تحتتأثیر قرار گیرد؛ گاهی علت این حالت تنقیههای قبل از زایمان است، در غیراین صورت زود به راه افتادن و زود غذا خوردن این مشکل را حل میکند.
افسردگی خفیف
بعد از زایمان ممکن است مادر به درجاتی از افسردگی مبتلا شود، این افسردگی در اکثر مواقع خفیف است و طی 10 روز بهبود مییابد، اما اگر طولانی مدتتر یا شدیدتر شد مادر باید توسط روانپزشک معاینه شود.
بازگشت قاعدگی
اگر مادر به فرزندش شیر ندهد معمولا تخمکگذاری 6-7 هفته بعد از زایمان دوباره شروع میشود و احتمال حاملگی مجدد وجود دارد. معمولا شیر دهی سبب تاخیر زمان تخمکگذاری میشود اما به هیچ عنوان نمیتوان زمان دقیق تخمکگذاری را پیشبینی کرد؛ بنابراین بهتر است از هفته سوم بعد از زایمان، روشهای پیشگیری از بارداری انجام شود. یکی از این روشهای شایع، استفاده از قرصهای شیر دهی بهمدت 6 ماه است البته در ویزیت هفته سوم بعد از زایمان، مادر میتواند از IUD هم استفاده کند.
رژیم غذایی
میزان کالری و پروتئین رژیم غذایی مادر شیرده باید از دوران بارداری بیشتر باشد و مادر باید حداقل 3 ماه پس از زایمان، مکمل آهن دریافت کند زیرا ذخایر آهن بدنش وارد شیر میشود، در نتیجه مادر در خطر کمبود آهن و کمخونی قرار دارد.
این حساسیت و نگرانی در بارداری اول و زمانی که مادر تجربه چندانی ندارد و تحتتاثیر حرفهای دیگران قرار میگیرد، بیشتر و بیشتر هم میشود. به همین دلیل در صفحه «بارداری و زایمان» این شماره آزمونی را تهیه کردهایم تا اطلاعات درستی درباره مصرف صحیح ریزمغذیها در دوران بارداری به دست آورید.
پرسشها
1.برای اینکه یک مادر باردار بتواند از تغذیه خوب و کافی جنین خود مطمئن باشد به دریافت چه میزان کالری اضافی در طول روز نیاز دارد؟
الف. 100 کالری ب. 300 کالری
ج. 500 کالری د. 1000 کالری
2.نیاز بدن یک مادر باردار به کدامیک از ریزمغذیهای زیر بیش از معمول است؟
الف. کلسیم ب. آهن
ج. اسیدفولیک د. تمام موارد
3.مصرف بیرویه کدامیک از ویتامینها یا موادمعدنی زیر در دوران بارداری میتواند برای جنین مضر باشد؟
الف. کلسیم ب. ویتامین E
ج. ویتامین 6 B د. ویتامین A
4.مصرف کدامیک از ویتامینهای زیر میتواند حالت تهوع را تا حد قابلقبولی در مادران باردار از بین ببرد؟
الف. ویتامین D ب. ویتامین E
ج. ویتامین 6 B د. ویتامین C
5.مصرف کدامیک از ریزمغذیهای زیر میتواند به پیشگیری از یبوست در دوران بارداری کمک کند؟
الف. آنتیاکسیدانها ب. فیبر
ج. پروتئین د. تمام موارد
6.کدامیک از ریزمغذیهای زیر میتواند به رشد بهتر مغز جنین کمک کند؟
الف. امگا3 ب. ویتامین D
ج. ویتامین C د. کلسیم
7.بهترین راه برای دریافت ویتامینهای مورد نیاز بدن در دوران بارداری چیست؟
الف. داشتن رژیم غذایی سالم و سرشار از تمام گروههای غذایی
ب. مصرف مکملهای ویتامین مخصوص دوران بارداری
ج. هر دو مورد
پاسخها
1.
300 کالری: به طور کلی خانمهایی که پیش از بارداری وزن طبیعی داشتهاند، باید در این دوران با حداکثر 12 تا 16 کیلوگرم اضافه وزن مواجه شوند. خانمهای لاغر باید حداکثر 14 تا 20 کیلوگرم و خانمهای چاق هم باید حداکثر 7 تا 12 کیلوگرم اضافه وزن را در طول دوران بارداری تجربه کنند. این رقم برای خانمهای خیلی چاق هم باید حداکثر 7 کیلوگرم باشد. وزن نگرفتن مناسب در دوران بارداری میتواند خطر تولد نوزادی با وزن بسیار پایین را تشدید کند.
از طرف دیگر وزنگیری بیش از اندازه در این دوران هم میتواند خطر ابتلا به برخی از بیماریها مانند دیابت را برای مادر در پی داشته باشد. به همین دلیل معمولا به خانمهایی با شرایط سالم و طبیعی توصیه میشود که برای حفظ سلامت خود و جنینشان روزانه حدود 300 کیلو کالری انرژی بیشتری را از طریق مصرف مواد غذایی سالم در دوران بارداری (نسبت به قبل از بارداری) دریافت کنند.
2.تمام موارد: دریافت کلسیم در دوران بارداری برای رشد استخوانهای جنین بسیار لازم و ضروری است. هر مادر باردار باید روزانه حدود 1000 میلیگرم دریافت کلسیم داشته باشد. شیر، پنیر، کلم بروکلی و غلات کامل جزو منابع خوب دریافت کلسیم محسوب میشوند. به علاوه یک خانم باردار باید میزان دریافت آهن بدنش را دو برابر زمانهای دیگر کند.
مصرف روزانه 30 میلیگرم آهن به کمخون نشدن مادر و جنین و گردش مناسب اکسیژن در خون جنین کمک قابلتوجهی میکند. مصرف گوشت قرمز، اسفناج، نان و غلات سبوسدار میتواند سطح آهن خون را بالا ببرد. بهتر است این را هم بدانید که خانمها به دریافت روزانه 400 میکروگرم اسیدفولیک پیش از باردارشدن هم نیاز دارند. اسیدفولیک به ایجادنشدن مشکلات مغزی و نخاعی در جنین کمک میکند. سبزیجاتی با برگ سبز تیره، میوهها و سبزیهایی با رنگ زرد پررنگ و انواع مغزها جزو منابع دریافت اسیدفولیک محسوب میشوند. برخی از پزشکان هم به بیماران خود مصرف مکملهای ویتامین را برای اطمینان بیشتر از دریافت تمام این ریزمغذیهای لازم توصیه میکنند.
3.ویتامین A: دریافت بیش از اندازه ویتامین A به خصوص از منابعی مانند جگر، قرصهای ویتامین و غلات غنیشده در 3 ماهه اول بارداری میتواند باعث ایجاد اختلال در تولد نوزاد شود. حداکثر دریافت ویتامین A باید 8000 (IU واحد بینالمللی) در طول روز باشد. مادران باردار باید به این نکته توجه داشته باشند که بتاکاروتن موجود در برخی از خوراکیها هم به ویتامین A در بدن تبدیل میشود و بتاکاروتن اختلالی را در تولد نوزاد به وجود نمیآورد. بنابراین بهتر است به جای خوردن مکملهای ویتامین A به مصرف خوراکیهایی مانند هویج، سیبزمینی شیرین و سبزیهایی با برگ سبز تیره روی بیاورند.
4.ویتامین 6 B: ویتامین 6 B میتواند در تخفیف علایم تهوع در بارداری موثر باشد. به طور طبیعی یک خانم باردار میتواند روزی 2 تا 3 بار و هر بار به میزان 25 میلیگرم ویتامین 6 Bمصرف کند. البته حواستان باشد که نباید آن را بیش از میزان ذکر شده مصرف کرد.
5.فیبر: تغییرات هورمونی و دریافت آهن از طریق مصرف مکملهای مختلف از جمله عوامل ایجاد یبوست در بیشتر خانمهای باردار محسوب میشوند. مصرف مقدار مناسبی از انواع میوهها و سبزیهای تازه میتواند علاوه بر تامین ویتامینهای مورد نیاز بدن، مقدار قابلقبولی از فیبر را هم وارد رژیم غذایی مادران باردار بکند و مشکل یبوست را در آنها تا حد زیادی از بین ببرد.
برای این منظور باید حداقل 7 تا 8 وعده در دوران بارداری میوه و سبزی تازه بخورید. نانهای سبوسدار و غلات کامل هم از دیگر منابع دریافت فیبر به شمار میروند. هر خانم باردار باید حداقل روزی 28 گرم فیبر در طول روز دریافت کند.
6.اسیدهای چرب امگا3: دریافت اسیدهای چرب امگا3 که در بیشتر ماهیها هم یافت میشود، میتواند تاثیر مثبتی بر رشد مغزی جنین داشته باشد. مادران باردار باید حواسشان باشد تا ماهیهایی که کمترین سطح جیوه را دارند برای تغذیه خود انتخاب کنند. میگو و ماهیهای قزلآلا و سالمون جزو منابع دریایی خوب دریافت امگا3 هستند. خانمهای باردار باید در صورت امکان هفتهای 3بار ماهی یا میگو بخورند. آنها میتوانند در این دوران با نظر پزشکشان از مکملهای امگا3 هم کمک بگیرند.
7.تمام موارد: یک رژیم غذایی سالم، رژیمی است که تمام مواد و گروههای غذایی را در بر بگیرد، اما با وجود داشتن رژیمی سالم و کامل باز هم ممکن است مادران باردار با کمبود برخی از ریزمغذیها مواجه باشند. به همین دلیل گاهی پزشکان با توجه به شرایط بیمار خود مصرف یک یا چند عدد از مکملهای مخصوص دوران بارداری را به مادران باردار توصیه میکنند.
آکادمی متخصصان اطفال آمریکا این هفته اصول راهنمای خود را برای تشخیص کودکان مبتلا به «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» (ADHD) گسترش داد تا پزشکان همه کودکان از ۴ تا ۱۸ سال را که نشانه های این عارضه را بروز دهند ارزیابی کنند…
آکادمی متخصصان اطفال آمریکا این هفته اصول راهنمای خود را برای تشخیص کودکان مبتلا به «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» (ADHD) گسترش داد تا پزشکان همه کودکان از ۴ تا ۱۸ سال را که نشانه های این عارضه را بروز دهند ارزیابی کنند…
به گزارش رویترز، این اصول راهنمایی قدیمی که عمر ۱۰ ساله داشت بر تشخیص و درمان «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» در کودکان از ۶ تا ۱۲ ماه متمرکز بود اما اکنون پژوهشگران می گویند مشکلات رفتاری، بیش فعالی و مشکل در توجه ممکن است در سنین پایین تر بروز کند و «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» اغلب تا سنین نوجوانی و حتی بزرگسالی ادامه پیدا می کند.
بر این اساس آنها توصیه می کنند متخصصان اطفال به دنبال یافتن ناتوانی های یادگیری، اضطراب و سایر مواردی باشند که ممکن است با «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» همراه شوند. همچنین این آکادمی در بیانیه ای در نشریه پدیاتریک (Pediatrics) می گوید رفتاردرمانی و دارودرمانی این کودکان باید براساس سن و شدت علائم آنها باشد.
براساس اطلاعات جمع آوری شده به وسیله مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا بین ۶ تا ۹ درصد کودکان و نوجوانان به «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» مبتلا هستند و این بیماری در نوجوانان شایع تر از کودکان کم سن است.
اودی هنین از برنامه رفتاردرمانی شناختی کودکان بیمارستان عمومی ماساچوست در این باره می گوید: «خوشحالم که اصول راهنمای جدید «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» کودکان کم سن تر و نوجوانان در سنین بالاتر را هم به رسمیت می شناسد. به نظر من وجود «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» در کودکان و نوجوانان در دو طرف طیف پایین و طیف بالای سنی نادیده گرفته می شد.»
این اصول راهنما که پیش نویس آن به وسیله یک کمیته ۱۴ نفری تدوین شده است به متخصصان اطفال توصیه می کند به والدین، آموزگاران و سایر بزرگسالانی که در جماعات مربوط به رفتار کودکان یا مشکلات مربوط به مدرسه حضور دارند، مشاوره بدهند تا بتوانند در تشخیص شان از توصیفات آنها استفاده کنند زیرا کودکان ممکن است همه علائم را هنگام حضور در مطب بروز ندهند.
اگر کودک مبتلا به «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» تشخیص داده شود، والدین هم نقش مهمی در راهبردهای درمانی به خصوص در کودکان کم سن تر خواهند داشت.
نویسندگان این اصول راهنمای جدید توصیه می کنند که برای درمان کودکان ۴ و ۵ ساله به والدین تکنیک هایی آموزش داده شود تا به مدیریت رفتار این کودکان کمک شود، از جمله این شیوه ها تقویت مثبت و نادیده گرفتن یا استفاده از تنبیه کردن (منظور تنبیه بدنی نیست) در مقابل برخی از رفتارهاست. تنها در صورتی که این روش ها موثر واقع نشود و علائم متوسط تا شدید «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» ادامه پیدا کند کودکان کم سن را باید دارودرمانی کرد.
راسل جی رمزی که در دانشکده پرلمن دانشگاه پنسیلوانیا به تحقیق درباره «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» مشغول است، گفت: «بسیاری از کودکان کم سن ممکن است در زمان هایی پرجنب و جوش باشند یا در تمرکز مشکل داشته باشند اما برای آنکه تشخیص «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» داده شود، رفتار کودک باید «باعث اختلال زندگی او» در محیط های متفاوت در خانه، مدرسه و در روابط با همسالان شود.» او می گوید: «تشخیص، یک فرآیند است. ممکن است بتوان علائم را در کودکان پیش از سن مدرسه با غربالگری (بیماریابی عمومی) شناسایی کرد اما این بیماری باید در طول زمان دنبال شود و مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد تا معلوم شود تداوم دارد یا نه.» به گفته او آموزگاران یا والدین می توانند به کودکان در سن مدرسه با همان راهبردهای مورد استفاده برای کودکان در سن پیش از مدرسه رفتار درمانی انجام دهند. برخی از این کودکان نیز ممکن است به برنامه های آموزشی خاصی نیاز داشته باشند، برای مثال در صورتی که انجام تکالیف خانه به وسیله آنها مدت زیادی طول می کشد، می توان مقدار آن را کمتر کرد. داروهای محرک مانند ویوانز، ریتالین و کونسرتا هم به تنهایی و هم همراه روش های رفتاردرمانی در این گروه سنی موثر بوده اند. این گزارش می گوید این داروها دارای عوارض جانبی هستند از جمله بی اشتهایی، مشکلات خواب و دردمعده.
کودکانی که برخی از علائم «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» را دارند اما تشخیص کامل بیماری در آنها داده نشده است، نباید دارو مصرف کنند. نویسندگان این گزارش، دارودرمانی و رفتاردرمانی انفرادی را برای نوجوانان مبتلا به «اختلال کمبود توجه و بیش فعالی» توصیه می کنند. آنها تاکید می کنند پزشکان باید مراقب بروز نشانه های مربوط به سوءمصرف مواد یا الکل در این گروه سنی باشند و اگر این مشکلات مربوط به سوءمصرف مواد ادامه یافت باید به اولویت درمانی بدل شود. بالاخره از آنجا که این اختلال ممکن است برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، این اصول راهنما، برقراری ارتباط میان خانواده ها، مدارس و پزشکان در طولانی مدت را برای کمک به درمان این عارضه ضروری می داند.
ترجمه:دکتر علی ملائکه
براى اینکه به بهترین وجه بتوانید از فرزند خود مراقبت کنید، در اینجا نشانههاى کودکى سالم و سرحال را ذکر مىکنیم:
- منحنى وزن و قد او با منحنى طبیعى مطابقت دارد.
- او رنگ و رخسارى طبیعى، یعنى پوستى شاداب و نگاهى پرشور دارد؛ هنگام در آغوش کشیدن او احساس مىکنید که گونههاى او سفت و سالم است.
- خوشاخلاق است، به بازى کردن علاقهمند است، و به آنچه در اطراف وى مىگذرد، توجه نشان مىدهد.
- اشتهاى او خوب است، مدفوع او طبیعى است، خوب مىخوابد
در مقابل، سلامت کودکى مورد تردید قرار مىگیرد که:
- وزن او کم شود (مخصوصاً در مورد نوزادان).
- رنگ او پریده، چشمان وى گود افتاد و نگاه او بىفروغ باشد.
- بىنشاط باشد، شست خود را بمکد، در طول روز چرت بزند، به آنچه در اطراف خود مىگذرد توجهى نداشته باشد، به بازى کردن هم علاقهاى نشان ندهد.
- یا برعکس مشوّش و عصبى باشد، و براى هر چیز کوچکى بهانهجوئى کند.
- بىخواب باشد.
- بىاشتها باشد، از نوشیدن مایعات خوددارى کند.
خلاصه والدین دقیق، با توجه به نشانههائى خاص، به بیمارى فرزند خود پى مىبرند. مثلاً یکى از دوستان من تشخیص داده بود که هر بار دختر او بىمقدمه از او آب پرتقال مىخواهد، نشانهٔ این است که تب دارد (البته این حالت طبیعى است، چون تب باعث تبخیر آب بدن و در نتیجه تشنگى مىشود).
ولى شاید بعضى وقتها تشخیص ناراحتى طفلى که همیشه در مقابل دیدگان ما است، مشکل باشد و بد نیست که گاهى به عقاید اطرافیانى که کمتر با کودک در تماس هستند، توجه کنیم. مثلاً اگر مىگویند که: ”مراقب باش رنگ و روى دخترت امروز خیلى خوب نیست“. یا ”امروز سر حال بهنظر نمىرسد“، البته نباید خیلى احساس نگرانى کنید، ولى کاملاً بىتوجه هم از کنار این حرفها نگذرید، زیرا هیمن ابراز عقیدهها ممکن است شما را متوجه یک بیمارى نهفته کند.
والدین بىتجربه دوست دارند به آنها گفته شود که هنگام بروز فلان عارضه، پزشک را خبر کنید، و هنگام بروز آن دیگرى مزاحم او نشوید. تهیهٔ چنین فهرستى غیرممکن است. تفسیر ناراحتىهاى کودک بسیار مشکل است، آنها بهسرعت تغییر شکل مىدهند و باید با توجه به سایر حالات کودک در نظر گرفته شود. به همین دلیل پزشک هرگز والدین خود را به این دلیل که بیهوده مزاحم او شدهاند، سرزنش نمىکند.
ارزشیابى اهمیت عارضهاى که طفل بدان دچار شده، همیشه براى والدین آسان نیست، و بهویژه در مورد نوزادان دشوارتر بهنظر مىرسد. اگر به محض مشاهدهٔ هر عارضهاى نمىتوانید فوراً پزشک را فراخوانید یا با او مشورت کنید، بهتر است در این مورد خیلى تأخیر نکنید. فاصلهٔ بین سرماخوردگى و برونشیت، یا اسهال و کم شدن آب بدن، در نوزاد بسیار کوتاه است.
هنگام بروز تب، سرفه، استفراغ و اسهال پیاپى، هر چه نوزاد کوچکتر باشد، باید زودتر به پزشک مراجعه کنید. ضمناً براى مثال ذکر مىکنیم که به گریههاى بىدلیل کودک یا امتناع او از نوشیدن مایعات بىتوجه نباشید.
در مورد کودکان بزرگتر، برعکس باید براى ارزشیابى لزوم فراخواندن پزشک، به حالت عمومى کودک توجه داشته باشید. تب شدید، به تنهائى دلیل اهمیت بیمارى نیست. برعکس دلدرد شدید مسئلهاى را مطرح مىکند که فقط پزشک مىتواند به آن پاسخ دهد.
در هر صورت، وقتى تصمیم گرفتید از پزشک کمک بگیرید، خود را براى پاسخگوئى به پرسشهاى او آماده کنید. او از شما راجع به درجهٔ حرارت بدن طفل، مدفوع او، و وضع عمومى بدن وى سؤال مىکند. علاوه بر این فراموش نکنید به پزشک یادآورى کنید که بچه با فردى مبتلا به نوعى بیمارى مسرى در تماس بوده است. به این ترتیب پزشک تا حدودى در مورد وضعیت بیمار فوریت و معاینهٔ او تصمیم مىگیرد.
- در انتظار پزشک:
کودک را وادار به استراحت کنید. از سر و صدا بپرهیزید. هیچ داروئى بدون تجویز پزشک به او ندهید. در مقابل، همیشه و بهویژه هنگام تب، مىتوانید به او آشامیدنى بدهید.
کودک شما از سن ۹ ماهگی در حرکت خواهد بود؛ چه به صورت خزیدن و به زمین کشیدن پاها و چه چهاردست و پا. بنابراین نیاز دارید بیش از پیش به امنیت او توجه کنید.
کودک شما از سن۹ ماهگی در حرکت خواهد بود؛ چه به صورت خزیدن و به زمین کشیدن پاها و چه چهاردست و پا. بنابراین نیاز دارید بیش از پیش به امنیت او توجه کنید. از این دوره تا قبل از جشن تولد یک سالگی، دانستنی های فراوانی در مورد کوچولوی شما وجود دارد که با آگاهی از آنها به چگونگی رشد او و نقش خود طی این دوره پی خواهید برد…
در این سن کودک شما می تواند به راحتی بنشیند و حتی با تکیه و کمک گرفتن از لوازم خانه، بلند شود. اگر به او کمک کنید و دستش را بگیرید، می تواند چندقدم راه برود.
بیشتر کودکان، اولین قدم های خود را در ۱۰ تا ۱۲ ماهگی تجربه می کنند و در ۱۴ تا ۱۵ ماهگی می توانند به خوبی راه بروند. البته بعضی بچه ها تا ۱۸ ماهگی به این مهارت می رسند. کودک شما از ژست های ساده مانند تکان دادن سر به علامت نه استفاده می کند و در تعجب «اوه» می گوید. «بابا» و «ماما» می گوید و اصوات و کلمات شما را تقلید می کند. او کم کم درک می کند برای کشف اشیاء روش دیگری غیر از به دهان بردن به کار بندد و می داند بعضی چیزها خوردنی نیستند. به سراغ همه جا می رود تا مثل پژوهشگری خوب اشیای آنجا را به دقت کشف کند.
● گشت زدن
حول و حوش ۱۱ ماهگی، کودک درحالی که به مبلمان چسبیده است، می تواند به صورت یک طرفه پاهای خود را به زمین بکشد و حرکت دهد. این رفتار اغلب «گشت زدن» نامیده می شود و مقدمه طبیعی آموختن راه رفتن است. به این نکته توجه کنید که تقریبا در یک سالگی کف پای کودک صاف به نظر می رسد. علت این امر وجود توده چربی کف پاست که در ۳ ۲ سالگی با از بین رفتن این چربی، قوس کف پا مشخص می شود.
ثابت بودن مبلمانی که کودک به آن می چسبد و گشت می زند، بسیار مهم است. زمانی که شیء دیگری در آن ارتفاع نباشد، می نشیند و چهاردست و پا به کنکاش می پردازد اما اگر چیزی پیدا کند که بتواند از آن به عنوان نرده استفاده کند، ممکن است بایستد و دوباره گشت زنی را شروع کند. پس مراقب ایمنی مبلمان و ثابت بودنش، سیم آباژور یا نوار پرده های آویزان باشید چون ممکن است جلب توجه کند و کودک آن را بگیرد و به خود صدمه بزند. برای کودکی که به راه می افتد توجه به چند نکته تغذیه ای ضروری است؛ از جمله اینکه هم مادر و هم کودک باید از مواد حاوی کلسیم و ویتامین D استفاده کنند. کودک نیاز دارد علاوه بر شیرمادر، برای رشد استخوانی مکمل مولتی ویتامین و قطره آهن و ویتامین D استفاده کند تا مبتلا به راشیتیسم نشود. سوپ ماهیچه و لبنیات مختلف را در برنامه او بگنجانید.
● غریبی کردن
در این دوره به دلیل بروز «اضطراب جدایی»، غریبی کردن یکی از علایم رشد احساسی است. او که تا چندی قبل با دیدن غریبه ها ناراحت نمی شد، حالا گریه می کند و به شدت مضطرب می شود و به شما می چسبد. لازم نیست نگران این پدیده کاملا طبیعی باشید. بین ۱۰ تا ۱۸ ماهگی، اوج اضطراب جداشدن از مادر است و در نیمه دوم سال دوم زندگی این اضطراب از بین می رود. احتمالا مسافرت یا این طرف و آن طرف رفتن به همراه کودک نیز دشوارتر خواهد بود. او به محیط اطراف و چهره های آشنا عادت کرده است و از اینکه بتواند اوضاع را پیش بینی کند، خوشحال خواهد شد، بنابراین خروج از محیط معمول اطراف او می تواند احساس امنیت و نظم او را برهم زند به خصوص هنگامی که با مکان های ناآشنا یا آدم های غریبه برخورد کند.
در این سن او نمی تواند مفهوم مسافرت را بفهمد اما متوجه خواهد شد که در یک مکان جدید و ناآشنا قرار می گیرد. در سفر برای کمی بداخلاقی او آماده باشید و سعی کنید چیزهای زیادی برای پرت کردن حواسش از اطراف فراهم کنید؛ کتاب های عکس دار، اسباب بازی های صدادار، اسباب بازی های تودرتو و محبوب ترین چیزی که او برای خودش انتخاب کرده است.
● بازی کردن
کودک می تواند اسباب بازی هایی مانند توپ را پرتاب و مهارت های بیشتری را تمرین کند و ضمنا از اعتماد به نفسی که در اثر تشویق های شما در او ایجاد می شود، لذت ببرد. می توانید با نام بردن رنگ های مختلف اسباب بازی ها، قدرت تشخیص رنگ را هم در او تقویت کنید: «توپ آبی رو ببین. می تونی اونو توی سبد قرمز بذاری؟ بذار حالا توپ سبز برداریم.» معمولا در یک سالگی می توانید حدود ۱۵ دقیقه کودک را با یک اسباب بازی سرگرم کنید هرچند محرک های دیگر هم می توانند توجه او را به خود معطوف کنند.
کودک شما دست های ماهرتری پیدا کرده و مشتاق است از آنها استفاده کند. اسباب بازی هایی که باید آنها را به هم چسباند و جدا کرد به خوبی این نیاز را برآورده می کنند. معمولا این اسباب بازی ها صدادار هستند. به او نشان دهید که چگونه این قطعات به هم وصل شده اند و به او کمک کنید تا بارها و بارها آنها را از هم جدا کند.
سبدها و آبکش هایی که در آشپزخانه دارید و در اندازه مختلف و رنگ های متنوع اند، در اختیار او قرار دهید. درباره رنگ ها صحبت و مفاهیمی مانند بزرگ تر و کوچک تر و بالا و پایین را به او یادآوری کنید. با استفاده از کلمات هنگام بازی با اسباب بازی، به او کمک کنید مفاهیم را یاد بگیرد. او درک می کند که اشیای کوچک تر را می توان در اشیای بزرگ تر جا داد.
به محض اینکه کودک بتواند تعادل خود را حفظ کند، اسباب بازی های هل دادنی و کشیدنی به او انگیزه می دهند تا سعی کند کار های جدیدی را امتحان کند. راه رفتن به افزایش اعتماد به نفسش کمک می کند.
تقلید کلمات و اصطلاحات به بچه ها کمک می کند تا بیشتر یاد بگیرند. تلفن های اسباب بازی با فراهم کردن امکان گفت وگوی دوطرفه برای تشویق حرف زدن، عالی هستند ضمن اینکه بچه ها را بسیار سرگرم می کنند.
او را تشویق کنید تا مانند شما از خودش مکالمه ای بسازد و با حرف زدن به جای عروسک ها و حیواناتش به خصوص استفاده از عروسک های نمایشی، مشغولش کنید تا حرف بزند.
او دلش می خواهد دکمه ها را فشار دهد و صداهایی را که در اسباب بازی ضبط شده، بارها و بارها بشنود. به او اجازه دهید این کار را انجام دهد. این کارها باعث می شود در ذهنش این مفهوم ایجاد شود که کاری که انجام می دهد، باعث اتفاق افتادن چیز دیگری می شود. به علاوه می توانید از او بپرسید این صدای چی بود؟ گربه بود یا خروس؟
● خانه را بیش از پیش امن کنید
بچه ها در این سن به همه جا سرک می کشند به خصوص آشپزخانه. امنیت آشپزخانه برای حفظ سلامت کودک مهم است. در هر آشپزخانه ای خطرهای پنهانی وجود دارند که می توانند سلامت کودک را تهدید کنند اما به روش هایی می توانید سلامت کودک را تامین کنید:
وسایل شیشه ای و چینی های گران قیمت را در کابینت های دربسته یا قفسه های بالا و دور از دسترس کودک نگهداری کنید.
از خطرهایی که مواد تمیزکننده خانگی برای کودک دارند، آگاه باشید. از موادی استفاده کنید که کمترین میزان سمیت را داشته باشند، آنها را در یک محل امن به نحوی که توجه کودک را جلب نکنند، نگهداری کنید.
چاقوها و دیگر ابزارهای تیز مانند تیغه های مخلوط کن های برقی را در کشوهای قفل دار قرار دهید. اگر کودک یاد گرفت قفل های معمولی را باز کند، باید یک روش جایگزین برای نگهداری مواد و وسایل خطرناک پیدا کنید. همچنین می توانید با استفاده از یک در کوچک ایمنی نگذارید کودک به آشپزخانه وارد شود. در این صورت باید هنگام کار در آشپزخانه کودک را در محلی قرار دهید که کاملا در میدان دید شما باشد تا هم از او مراقبت کنید و هم بتواند شما را ببیند.
لیوان ها، چاقوها، غذاها و نوشیدنی های داغ را دور از لبه میز قرار دهید. از رومیزی یا چیزهای دیگر مشابه هم استفاده نکنید، زیرا کودک می تواند آنها را بکشد و هر چه روی میز است روی خودش بریزد.
شما می توانید یک قفسه ایمن را که چیز خطرناکی داخل آن نیست و از اجاق گاز نیز دور است، به کودک نشان دهید تا آن را باز کند و محتویات درون آن را به هم بریزد. احتمالا خواهید دید که پس از آن، به باز کردن و به هم ریختن محتویات قفسه های دیگر تمایلی نشان نخواهد داد، مگر اینکه شما در آنها را باز بگذارید. درون قفسه کودک، چیزهای جالب و ایمن مثل ماهی تابه کوچک و سبک، قاشق چوبی، سبد های رنگی، بشقاب های پلاستیکی یا استیل و سطل ماست خالی قرار دهید. گاهی هم اشیای داخل قفسه را عوض کنید تا برای کودکتان تنوع ایجاد شود.
از شعله های عقبی اجاق گاز استفاده کنید و اگر مجبور به استفاده از شعله های جلو هستید، دسته ماهی تابه یا قابلمه را رو به بیرون قرار ندهید و در سطل آشغال، سطل بازیافت، ماشین رختشویی و ماشین ظرفشویی را ببندید و هنگامی که از آنها استفاده نمی کنید، کلید یا دستگیره ایمنی را فعال کنید.
حمام نیز مانند آشپزخانه می تواند یک مکان خطرناک برای کودک باشد. توجه به این نکات می توانند به شما کمک کنند تا سلامت و امنیت کودک خود را تامین کنید و جلوی مشکلات احتمالی را بگیرید.
یک قفل محکم را در ارتفاع بالا بر در حمام نصب کنید و هنگامی که از حمام استفاده نمی کنید، در آن را قفل کنید.
ابزارهای برنده را از حمام خارج کنید. بهتر است تیغ ها، قیچی، سشوار و سایر لوازم از این قبیل را در اتاق خواب والدین یا در یک قفسه دور از دسترس کودک نگهداری کنید.
درجه آبگرمکن یا شوفاژ را بالاتر از ۵۰ درجه سانتی گراد قرار ندهید. هرچه دمای آب پایین تر باشد، احتمال بروز سوختگی در هنگام استحمام کاهش پیدا می کند. همیشه هنگام استحمام، ابتدا شیر آب سرد را باز کنید تا احتمال بروز سوختگی کاهش یابد.
یک تکه موکت یا حصیر غیرلغزنده را برای جلوگیری از سقوط و افتادن در حمام قرار دهید.
به کودک خود آموزش بدهید که در تمام طول استحمام داخل وان حمام بنشیند. شما باید این حرف را چند بار با آرامش تکرار کنید تا نهایتا نتیجه دهد.
دکتر اکبر کوشانفر
متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید
وقتی لکههای قرمز رنگ شبیه سوختگی روی پوست بدن نوزادتان ظاهر میشوند نگرانیهای شما هم استارت میخورد. شاید در ذهنتان موضوعات مختلفی را به عنوان دلیل این اتفاق پیدا کنید اما بهتر است خیلی هم دلواپس نباشید. چون ممکن است این لکهها در دوران یک سال اول زندگی نوزاد شما همواره پدیدار شوند و ادامه داشته باشند. البته که پوست بدن انسان در مقابل عواملی مانند نورخورشید و باکتریها واکنش می دهد اما همه این واکنشها در یک سال ابتدایی زندگی که مترادف است با همان دوران نوزادی در شدیدترین حالت ممکن خواهد بود. اما به مرور که بچهها بزرگتر میشوند و پوست بدن آنها ضخیمتر میشود این شرایط هم به حالت عادیتری برمیگردد.
با این اوصاف هیچ بچهای نمیتواند از این حالتها که اتفاقا در دوران نوزادی طبیعی است فرار کند. گاهی اوقات این لکههای قرمز نشأت گرفته از تماس پوشک با بدن بچهها هستند. به هر حال قسمتهایی که توسط پوشک بچه پوشیده شده است معمولا گرم و مرطوب است. چیزی که به راحتی میتواند به پوست نوزاد صدمه بزند. البته در این بین راه حلهای منطقی هم وجود دارد برای اینکه بتوان از آسیبهای احتمالی که ممکن است به خاطر تماس پوشک با پوست بچه اتفاق بیفتد، جلوگیری کرد. خب شما میتوانید در فاصلههای زمانی نزدیک پوشک بچه را عوض کنید یا از پودر بچه و کرمهای سوختگی برای محافظت از پوست نوزادان استفاده کنید. گاهی اوقات بهتر است نوزادان را حداقل برای یک ساعتی از پوشک آزاد کنید و اجازه بدهید پوست بدنش نفس بکشد. به این ترتیب که میتوانید یک ملحفه تمیز پهن کنید و بچهها را بدون پوشک روی آن بگذارید تا برای مدت زمانی کوتاه احساس آسودگی کنند. استفاده از صابونهای مخصوص کودکان هم که بدون بو و اسانس هستند برای شستشوی نوزادان مناسب هستند و در بهبود مشکلات پوستی موثر خواهند بود. در اینجا نکاتی وجود دارد که درباره این لکههای قرمز روی پوست نوزاد اطلاعات بیشتری را در اختیار مادران میگذارد.
· این لکهها چیست؟
این نقطههای قرمز به طور خاص روی گردن بچهها دیده میشوند. معمولا هم این اتفاق بیشتر برای نوزادان تپل می افتد که به خاطر چاقی در پوست بدن خود چینهایی دارند و اتفاقا این لکههای قرمزرنگ مابین همین چین ها پدید میآیند.
· این لکهها چه شکلی هستند؟
لکههایی قرمزرنگ، دردناک و تقریبا خشک روی پوست نوزاد جا خوش کردهاند. نوزاد البته ممکن است کلا متوجه آنها نشود و شما هم به خاطر تپل بودن او نتوانید دقیقا این نقاط را ببینید اما اگر گاهی او گریههای بیدلیلی میکند بهتر است لابهلای پوستهایی را که به خاطر چاقی روی هم چین خوردهاند بگردید چون این لکههای قرمزرنگ معمولا با درد توام هستند.
· دلیل این لکهها چیست؟
رطوبت بیش از حد که به عنوان مثال میتواند ناشی از آب دهان اطفال باشد که روی پوست بدن آنها میریزد و یا حاصل استفراغ نوزادان که باز هم روی بدنشان میریزد و لابهلای قسمتهایی از بدن میرود که به خاطر چاقی بچه چین خوردهاند، همه میتوانند دلایل بروز این لکهها باشند به خصوص که این قسمتهای بدن طوری قرار گرفتهاند که هوایی هم به آنها نمیخورد.
· چه باید کرد؟
موقع شستشوی نوزاد حواستان باشد حتما این قسمتهای بدن را که به خاطر چاقی بچه چین خوردهاند و دیده نمیشوند بشویید و البته خشک کنید. بعد از این باید این قسمتها را با کرمهای مخصوص نوزادان چرب کنید تا ضمن محافظت از پوست آن را چرب نگه داشته باشید. به مرور که نوزاد به رشد میرسد، وزن کم میکند و این حالت از بین میبرد و در نتیجه لکهها هم ناپدید میشوند.
· عرقسوز چیست؟
این لکههای گرمی سوزشدار معمولا با عنوان میلیاریا شناخته میشوند. لکههایی که حرارت دارند و روی پوست بدن باعث حس سوزش میشوند و معمولا روی پوست صورت بچهها و پشت گردن آنها دیده میشوند.
· شکل ظاهری عرقسوز چگونه است؟
لکههای کوچک برآمدهای هستند که با وجود رنگ قرمزشان کاملا قابل شناساییاند.
· دلیل بروز عرقسوز چیست؟
پوست نوزاد توانایی کنترل دمای بدن بهخصوص گرما را ندارد. بنابراین هر چیزی میتواند سبب گرمای بیش از اندازه پوست بدن نوزاد شما شود. از آب و هوای گرم و شرجی گرفته تا لباسهایی که گرمای بیش از حد آنها نوزاد را کلافه میکند، همه و همه میتوانند سبب بروز چنین لکههایی روی پوست بدن نوزاد شما شوند. حتی ممکن است بر اثر نشستن نوزاد برای مدت زمان نسبتا طولانی روی صندلی اتومبیل و برخورد پوست بدنش با صندلی و در نتیجه عرق کردن، این لکهها ظاهر شوند.
· چه باید کرد؟
به محض اینکه چنین لکههایی را که همان عرقسوز هستند روی پوست بدن نوزاد مشاهده کردید، لباسهای او را تا حد امکان کم کنید و لباسهای خنک را جایگزین نمایید. اگر بلافاصله این کار را انجام بدهید قاعدتا تا نیم ساعت بعد التهاب لکهها از بین میرود و خیلی بهتر میشود.
لکههای سبورهیا
· این لکهها چیست؟
این نوع از لکهای پوستی نوزادان معمولا در پوست فرق سر آنها یا روی ابروانشان ظاهر میشوند. این لکها همینطور پشت گوشها یا روی گردن و گونه و البته سینه نوزادان هم به چشم میآیند. البته این نوع از لک معمولا بین نوزادان زیر 6ماه شایع است.
· شکل ظاهری این لکهها چگونه است؟
روی پوست فرق سر و ابروها این نوع از لکها شبیه شوره سر هستند هر چند ممکن است به شکل پوستههای ضخیم و زردرنگی هم به چشم بیایند. در پشت گوش معمولا به شکل ترک ظاهر میشوند. در روی سینه و گردن این مشکل ممکن است به شکل جوش یا کورک درآید و در نهایت روی گونهها در شمایل جوشهای قرمز و برآمده ظاهر میشوند. این لکهها ممکن است ظاهراً آزاردهنده به نظر برسد اما قاعدتاً نباید کودک شما را خیلی اذیت کنند.
· دلیل این لکهها چیست؟
متأسفانه هنوز کسی دلیل خاصی برای این نوع از لکها پیدا نکرده است.
· چه باید کرد؟
درمان سنتی این نوع از لکها مالیدن مقداری روغن زیتون روی نقطههای مربوطه است. اگر این لکها به شکل شوره سر روی پوست فرق سر نوزاد یا ابروهای او ظاهر شود بعد از مالیدن روغن باید آرام آرام موها را شانه بکشید تا ناپدید شوند. توصیه دیگر پزشکان برای رفع این لکها شستشوی آنها با شامپوی ضدشوره مخصوص نوزادان در هرقسمتی از بدن حتی گردن و گونه و سینه است.
لکههای اگزما
· اگزما چیست؟
اگزما در هر کجای بدن نوزاد میتواند پدیدار شود. شروع اگزما در نوزادان معمولا در 3 یا 4 ماهگی است. اگزما معمولا در قسمتهایی که با پوشک پوشیده شده ظاهر نمی شود. ضمن اینکه این مشکل در بیشتر از 20درصد نوزادان با خارش بسیار زیادی همراه است.
· شکل ظاهری اگزما چگونه است؟
اگزما معمولا در قسمتهای خشک پوست نوزاد ظاهر میشود. شکل ظاهری آن بیشتر شبیه سوختگی است و به همین دلیل سبب میشود که رنگ پوست در نقطهای که اگزما در آن دیده میشود قرمز شود.
· دلیل اگزما چیست؟
هر چیزی میتواند عامل ایجاد اگزما روی پوست بچهها باشد. در این زمینه مسائل ژنتیکی هم میتوانند نقش داشته باشند. آب و هوای گرم باعث میشود نوزاد عرق کند و گاهی این عرق با تحریک پوست سبب اگزما میشود. در عین حال، هوای سرد هم میتواند سبب خشکی پوست و بروز اگزما شود. انواع صابونها و پارچههای پشمی میتوانند سبب وسعت این لکهها در بدن شوند.
· چه باید کرد؟
شستشوی آرام این لکهها با موادشوینده مخصوص پوست نوزاد که باید توسط پزشک متخصص تجویز شود،از جمله راههای جلوگیری از وسعت اگزما است.
همچنین پوشاندن قسمتهایی از پوست که اگزما در آنها دیده میشود با لایه ضخیمی از کرم مرطوب کننده، آن هم روزی دوبار برای بهبود این مشکل توصیه میشود.
حساسیتهای پوستی
· این حساسیتها چیست؟
این حساسیتها در واقع واکنش پوست بدن به هر چیزی است که نوزاد با آنها در تماس است. حالا این چیزها میتوانند انواع صابونها باشند یا حتی چمنها و انواع گیاهان که به نوعی با پوست بدن نوزاد در تماس بودهاند.
· شکل ظاهری این حساسیتها چگونه است؟
این حساسیتها قرمزرنگ و ملتهب هستند که همراه با خارش زیاد نوزاد را اذیت میکنند.
· دلیل این حساسیتها چیست؟
اگر بیشتر سطح پوست بدن نوزادتان قرمز و ملتهب شده پس تقریبا مطمئن باشید که مشکل از صابونی است که برای شستشوی بدن او استفاده کردهاید. اگر این حساسیتها روی سینه و بازوها دیده شده، باید به دنبال دلیل دیگری باشید، شاید لباسهایی که خوب شسته نشدهاند دلیل این حساسیتها باشند. اگر این مشکل را در پوست پای نوزاد مشاهده کردید، ممکن است مشکل از ترکیب فرش یا موکتی باشد که سطح خانه شما را پوشانده است.
· چه باید کرد؟
اگر لکه خشک به نظر برسد بهتر است آن را با مرطوبکننده بپوشانید. اگر حساسیتها خیلی آزاردهنده به نظر نمیرسد فقط کافی است شرایط را تغییر دهید. لباسهای نوزاد را بشویید. فرشهایی را که فکر میکنید ترکیب ناخوشایندی دارند جمع کنید. شامپوی بچه را هم میتوانید عوض کنید. اما اگر حساسیتها با خارش همراه بود با پزشک نوزاد خود درباره کرم هیدروکورتیزون یا یک نوع کرم حاوی آنتیهیستامین مشورت کنید.
نوزاد شما تازه متولد شده و شما را با تجربه های جدیدی رو به رو می کند. تجربه هایی که اگر نسبت به آنها آگاهی داشته باشید هیچ نگرانی ای ندارند و لذت پرورش نوزادتان را بیشتر می کنند. حتی اگر هنوز مادر نشده اید و قصد بچه دار شدن دارید، حتما این سوال ها و نگرانی ها درباره این موجود کوچک و دوست داشتنی برایتان وجود دارد.
نوزاد شما تازه متولد شده و شما را با تجربه های جدیدی رو به رو می کند. تجربه هایی که اگر نسبت به آنها آگاهی داشته باشید هیچ نگرانی ای ندارند و لذت پرورش نوزادتان را بیشتر می کنند. حتی اگر هنوز مادر نشده اید و قصد بچه دار شدن دارید، حتما این سوال ها و نگرانی ها درباره این موجود کوچک و دوست داشتنی برایتان وجود دارد. در زیر به چند پرسش متداول میان پدر و مادرهای تازه کار پاسخ داده ایم.
1 – باتوجه به اینکه نوزادان خیلی زود به خانه فرستاده می شوند از کجا بفهمیم که زردی دارند و اگر داشته باشند، چه باید بکنیم؟
بسیاری از نوزادان رنگ پوستشان کمی زرد می شود که آن را زردی یا یرقان می نامند. دلیلش هم این است که کبد کودک در چند روز اول، هنوز به طول کامل کار نمی کند. این زردی از بالای بدن شروع می شود و گاهی اوقات تا پاها ادامه پیدا می کند. زردی، به ندرت بیماری خطرناکی است و در هفته دوم تولد از بین می رود. بعضی از بچه ها به خاطر کم شیر خوردن، زردی می گیرند. زردی، بخش اعظم بدن کودک را فرا می گیرد و از سر تا پای او را می پوشاند و به تفاوت بین نوع خون مادر و فرزند، عفونت یا اختلال کبدی مربوط می شود. پزشک با یک آزمایش ساده خون، به میزان زردی و مواد شیمیایی ایجاد کننده آن پی می برد.
2 – نوزاد من زیاد شیر بالا می آورد. گاهی اوقات مطمئن نیستم که شیر بالا آورده یا استفراغ کرده است. فرق اینها چیست؟
همه بچه هرازگاهی شیر بالا می آورند. دلیلش هم این است که مدتی طول می کشد که عضلات تنگ کننده مجرایورودی معده کامل شوند. اگر نوزاد از هر نظر سالم است، ضرورتی ندارد که در این مورد نگران شوید. اغلب بچه ها از شش ماهگی دیگر شیر بالا نمی آورند. هنگامی که نوزاد مکرر و به مقدار زیاد شیر بالا می آورد چون شبیه استفراغ است، والدین جوان را نگران می کند و آنها فکر می کنند فرزندشان بیمار شده و دستپاچه می شوند. در عین حال که به شما اطمینان خاطر می دهیم این مساله طبیعیا ست، سفارش می کنیم هربار به میزان کمتر اما به دفعات بیشتری به او شیر بدهید و پس از هر بار شیر دادن، درحالی که سر و سینه اش را کمی بالا نگه می دارید، او را به شکم بخوابانید تا معده اش سریع تر خالی شود. استفراغ هنگامی رخمی دهد که محتویات معده به شدت و به مقدار زیاد بالا می آیند. هنگامی که نوزاد استفراغ می کند، غذای داخل معده اش با چنان فشاری بیرون می آید که به طرف جلو می جهد (استفراغ جهنده). استفارغ معمولا نگران کننده تر از بالا آوردن شیر است و احتمالا به خاطر عفونت، انسداد روده ها یا بیماری دیگری به وجود می آید. اگر استفراغ ادامه پیدا کرد و یا با علائم دیگری چون رخوت، کم غذایی و تب همراه بود و یا در آن خون دیده شد، شما باید به پزشک نوزادتان مراجعه کنید.
3 – تنفس نوزاد من دائما تغییر می کند. گاهی اوقات بسیار سنگین و گاهی بسیار سبک است. چه موقع باید نگران شوم؟
صدای تنفس یک نوزاد به طور طبیعی در اوقات مختلف شبانه روز تغییر می کند. احتمالا هنگامی که کودک خواب است متوجه این تغییرات می شوید. گاهی اوقات تعداد تنفس ها ناگهان زیاد می شود و چند دقیقه ای ادامه پیدا می کند و سپس به حالت عادی برمی گردد. این مساله کاملا طبیعیاست و جای نگرانی ندارد. گاهی اوقات هنگامی که بینی نوزاد گرفته است صدای تنفس او بلندتر از حد طبیعی است. در این موارد اگر کودک از هر جهت آرام است و رنگ پوست او طبیعی است دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. عطسه ها و سکسکه های گهگاه او هم طبیعی و عادی است. هنگامی که تعداد تنفس های نوزاد، زیاد و تنفس او پرسروصداست و این شیوه نفس کشیدن برای چندین دقیقه طول می کشد، احتمالا نوزاد دچار عفونت ریوی شده است. گاهی اوقات، این مساله مربوط به کشش عضلات بین دنده ای به طرف داخل ریه است.اگر یکی از این علائم را در نوزادتان مشاهده می کنید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
4 – چرا سر یک نوزاد درست مثل اینکه مسابقه بوکس سنگین وزن انجام داده، متورم است؟
حرکت در مسیر مجرای زایمان، حرکت کندی است. از نظر نوزاد و حتی خود شما ممکن است این مرحله بی پایان به نظر برسد. از آنجا که سر یک نوزاد به نسبت بدنش بزرگ تر است، هنگام عبور از مجرای زایمان فشرده می شود. اغلب نوزادان با سرهایی شبیه به خربزه به دنیا می آیند. مطمئن باشید که در ظرف یکی، دو هفته، سر به حالت عادی خود برمی گردد. این فشرده شدن سر، هیچ تاثیر سویی به مغز یا سلامتی نوزاد شما نمی گذارد. گاهی اوقات، پشت سر نوزاد، معمولا از یک طرف متورم است که تا چند هفته پس از تولد باقی می ماند. این وضعیت موقعی پیش می آید که در طول زایمان، زیر پوست جمجمه نوزاد، یک لخته خون شکل می گیرد. درست مثل فشردگی سر، این لخته هم خطرناک نیست و به حالت طبیعی برمی گردد.
5 - چگونه فرزندم را از سندروم مرگ ناگهانی نوزاد حفظ کنم؟
سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، پدیده نادری است و گاهی برای نوزادان زیر شش ماه پیش می آید. ناگهان مادر متوجه می شود که نوزادش در تختش مرده است. تخلیه خانه از دود سیگار، تغذیه نوزاد با شیر مادر و به پشت خواباندن نوزاد در تختخواب، میزان مرگ و میر ناشی از این عارضه را کاهش می دهد. تحقیقات جدید این امیدواری را برای والدین به ارمغان آورده که بسیاری از موارد سندروم مرگ ناگهانی نوزاد قابل پیشگیری است. جالب است بدانید فقط جا به جا کردن نوزادان از حالت خوابیدن روی شکم به حالت پشت، میزان این مرگ و میرها را به نصف رسانده است. برخی والدین فکر می کنند که اگر نوزاد را به پشت بخوابانند احتمالابالاآوردن شیر و خفگی وجود دارد. ولی درواقع اغلب نوزادان دچار این مساله نمی شوند و به پشت خواباندن نوزاد به عنوان سالم ترین و بی خطرترین وضعیت پیشنهاد می شود. اگر نوزاد شما وضعیتی دارد که غالبا شیرش را بالا می آورد و یا استفراغ می کند، درمورد بهترین شیوه خواباندن او با پزشک مشورت کنید.
6 – اگر روی بخش نرم جمجمه نوزاد فشاری وارد شود، مغزش آسیب می بیند؟
قسمت نرم سر نوزاد شما که فونتانل (ملاج) هم نامیده می شود، قسمتی است که چهار استخوانی که قسمت جلوی جمجمه او را می سازند، هنوز به هم نرسیده اند. حدود یک سال طول می کشد تا این استخوان ها به طور کامل رشد کنند و به هم برسند و دیگر در جمجمه او جای نرم وجود نداشته باشد. این قسمت خیلی حساس نیست و هنگامی که نوزاد را حمام می کنید و یا لباس هایش را عوض می کنید و یا با او بازی می کنید، اگر دستتان به این قسمت از سرش بخورد، آسیبی نخواهد دید. البته بهتر است با این قسمت بدن نوزاد هم مثل سایر قسمت ها با مراقبتی عاشقانه رفتار کنید.
7 – هنگام بازی با نوزاد اگر او را محکم از جا بلند کنم و یا او را از دست هایش آویزان کنم، آیا ممکن است استخوان هایش ازجا در بروند؟
بازی کردن با نوزاد با رعایت نکات ایمنی و به شکلی که برای او شما لذت بخش باشد، چیزی است که همیشه توصیه می شود. ازجا دررفتن مفصل در نوزاد اتفاق نادری است. در هر حال، بعضی از حرکات، ممکن است آرنج نوزاد را به صورت موقت از جای خود خارج کنند. این مساله معمولا در بچه های سه ماهه تا سه ساله پیش می آید. شایع ترین علت دررفتن آرنج، موقعی پیش می آید که پدر و مادر با کودک نوپای خود راه می روند و او را با یک دست نگه می دارند. کودک چرخ می خورد و یا خم و راست می شود و مادر و یا پدر بی آنکه متوجه شوند، بازوی او را به شدت می کشند و دستش از آرنج در می رود. عضو آسیب دیده پایین می افتد و بی حرکت می ماند. تلاش برای تکان دادن دست کودک، ایجاد درد شدید می کند.
در نوزاد هم ممکن است چنین مساله ای به خاطر بغل کردن سریع پیش بیاید. بعضی از بچه ها، مستعد دررفتگی آرنج هستند. بهتر است کودک خود را امتحان نکنید! هنگامی که کودکی نمی تواند یکی از اعضای بدنش را به طور طبیعی حرکت بدهد، معاینه پزشکی ضرورت پیدا می کند. پزشک کودک شما به سرعت این وضعیت را تشخیص می دهد و با یک حرکت ساده آرنج را جا می اندازد. یادتان باشد خودتان این کار را نکنید.
8 – نوزاد تازه متولد شده، نمی تواند سرش را روی بدنش نگه دارد؛ من از این موضوع به شدت می ترسم. در این مورد با نوزادم چه می توانم بکنم؟
هیچ نوزادی نمی تواند سرش را روی بدنش نگه دارد و سرش به سویی خم می شود. دلیلش هم این است که عضلات اطراف گردن که سر را صاف نگه می دارند،مدتی بعد از تولد قدرت پیدا می کنند. در عین حال سر نوزادان نسبت به بقیه بدنشان بزرگ تر است. این مساله موجب می شود که سر نوزاد، بیشتر لق به نظر برسد. توجه داشته باشید که این یک امر طبیعی است. در دو ماهگی، عضلات،قوی می شوند و کودک می تواند سرش را کم و بیش صاف نگه دارد. تا آن موقع می توانید هنگامی که کودک را در آغوش می گیرید، سرش را با بازویتان نگه دارید و یا هنگامی که او را روی شانه می گذارید، با دست آزادتان، سرش را از پشت نگه دارید.
9 – ناف نوزادم نسبتا قرمز است و زخم به نظر می رسد. آیا عفونت پیدا کرده است؟
هنگامی که بند ناف را هنگام تولد نوزاد قطع می کنند، ناف به صورت یک توده برجسته درمیآید. بند ناف (پلاستنا)، وسیله ارتباطی بدن نوزاد و مادر در دوران جنینی است. یک تا سه هفته طول می کشد تا این توده بیفتد. گاهی اوقات در این فاصله مشاهده می کنید که ترشحاتی از ناف خارج می شود و گاهی نیز، پوست نوزاد، در اطراف بریدگی بند ناف، ملتهب می شود. این چیزها کاملا طبیعی هستند و لازم نیست نگران شوید. اگر پوست اطراف ناف کاملا قرمز بود، بوی بدی از ناف استشمام کردید و یا ترشحات ناف غلیظ بود، با پزشک نوزادتان تماس بگیرید. اینها، نشانه های عفونت است و باید بلافاصله معالجه شود.
اگر ناف و ناحیه اطراف آن را تمیز و خشک نگه دارید، عفونت نخواهد کرد. بعضی والدین تا زمانی که ناف می افتد، روزی دوبار با الکل سفید رقیق شده، آن را تمیز می کنند؛ مراقب باشید که به هیچ وجه سر خود و بدون مشورت با پزشک نوزادتان این کار را انجام ندهید. در طول مدتی که بند ناف می افتد، هنگام استحمام نگذارید آب به ناف برسد. اسفنج یا یک پارچه تمیز مرطوب برای شستن نوزاد کافی است. خشک نگه داشتن ناف باعث می شود که بند ناف زودتر بیفتد و عفونت هم نکند. ناف قرمزرنگ و زخم مانند، به درمان پزشکی فوری ندارد. هرچند در بیشتر مواقع پس از معاینه معلوم می شود که ناف عفونت نکرده است.
10 – هنگامی که مهمان به خانه ما می آید، چطور می توانم نوزادم را از اینکه در معرض میکروب ها قرار بگیرد، حفظ کنم؟
همه پدر و مادرها سعی می کنند جلوی ابتلای نوزاد به بیماری های عفونی را بگیرند. هرچند شما نمی توانید جلوی هر بیماری عفونی ای را که در محیط پخش می شود بگیرید ولی بعضی از موارد هستند که عقل سلیم حکم می کند از مهمانانی که مبتلا به سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا سایر بیماری های مسری هستند بخواهید وقتی حالشان خوب شد به دیدن فرزند شما بیایند. آنها از اینکه مراقب نوزادتان هستید ناراحت نمی شوند و این کار را می کنند.
مهمانان یا مراقبان از نوزاد بهتر است قبل از بغل کردن او، به خصوص در دو ماهه اول زندگی که نسبت به بیماری های عفونی آسیب پذیرتر است، دست هایشان را بشویند. بچه های کوچکی که موقع بازی و صحبت با نوزاد، مجذوب او می شوند بیش از هر کس دیگری مبتلا به سرماخوردگی یا سایر بیماری های مسری هستند.
آنها معمولا موقعی که در کنار دیگران هستند، کمتر جلوی عطسه کردن و سرفه کردنشان را می گیرند.
معصومیت آنها باعث می شود که دیگران تصور کنند که آنها بیماری های مسری را کمتر انتقال می دهند. همه این صحبت ها با درنظرگرفتن این نکته است که قرار نیست شما نوزادتان را قرنطینه و از بستگان و دوستان دور کنید.
درواقع نوزادان به انگیزه های بیرونی نیاز دارند و والدین هم باید گاهی استراحت کنند و نوزادشان با کس دیگری سرگرم شود. بنابراین باید برای دور نگه داشتن نوزاد از میکروب و بیماری های عفونی، در جهت ایجاد تعادل بین قرنطینه کردن نوزاد و ارتباط های خانوادگی و اجتماعی خانواده بکوشید.